TRANS2: TRANSitie naar een klimaatbestendig Rotterdams achterlandTRANSport
Samenvatting project
TRANS2 richt zich op de TRANSitie naar een klimaatbestendig Rotterdams achterlandTRANSport. Het doel is om meer grip op de binnenvaartlogistiek te verkrijgen onder een veranderend klimaat en met oog voor synergie met andere gaande transities door middel van het definiëren, uitwerken, testen en vergelijken van klimaatadaptieve scenario’s of business cases. Hiermee kan de sector beter geïnformeerd en met vertrouwen verladen, plannen, beheren en varen. De scenario’s/cases komen binnen het project tot stand via de gezamenlijke dialoog tussen de partners en betrokkenen en helpen om operationele planning-strategieën of investeringsbeslissingen te onderbouwen of desinvesteringen te voorkomen, zowel in het publieke als in het private domein. TRANS2 stimuleert en ondersteunt hiermee de systeemtransitie die benodigd is voor een klimaatbestendig transportsysteem. TRANS2 richt zich specifiek op de Rijn-Maasmond regio met haar achterlandverbinding omdat de klimaat/transportopgave juist hier heel prominent van belang is voor het Rotterdamse havencomplex met haar vele diverse stakeholders, direct of indirect verbonden aan de logistieke keten.
Doel van het project
Het primaire doel van TRANS2 is om meer grip op de binnenvaartlogistiek te verkrijgen onder een veranderend klimaat en met oog voor synergie met andere gaande transities door middel van het definiëren, uitwerken, testen en vergelijken van klimaatadaptieve scenario’s of business cases. Hiermee kan de sector beter geïnformeerd en met vertrouwen verladen, plannen, beheren en varen. De scenario’s/business cases komen binnen het project tot stand via de gezamenlijke dialoog tussen de partners en betrokkenen en helpen om operationele planning-strategieën of investeringsbeslissingen te onderbouwen of desinvesteringen te voorkomen, zowel in het publieke als in het private domein.
Daarnaast levert het project informatie om de haalbaarheid van beleidsambities omtrent goederentansport en infrastructuur te verkennen en mogelijk te toetsen (te denken valt aan de Green Deals en de Vervangingsopgave Natte kunstwerken).
TRANS2 stimuleert en ondersteunt hiermee de systeemtransitie die benodigd is voor een klimaatbestendig transportsysteem.
Motivatie
Het voorstel valt onder missie F2 in de KIA. TRANS2 biedt handelingsperspectief aan ketenpartijen in het Rotterdamse natte achterlandtransport via klimaatadaptieve business cases en sluit daarmee naadloos aan bij missie F2, waar als doelen o.a. genoemd worden “klimaatbestendigheid van zeehavens”, “navigatie-zekerheid van binnenvaart onder extreme hoge en lage afvoer en bij hogere zeewaterstanden”, en “kost-efficiënte maatregelen voor klimaatbestendige scheepvaart in balans met andere rivierfuncties”. In het Uitvoeringsprogramma 2021-2023 van de Topsector Logistiek (toepassingsgebied Multimodale Corridors) wordt gewerkt aan het onderwerp “systeemvernieuwing binnenvaart”. TRANS2 schetst het overzicht welke transitie van de binnenvaart als onderdeel van de multimodale keten benodigd is.
Het voorstel voorziet in de kennisbehoefte zoals die is aangegeven in de Leidraad PPS-oproep. Hierin staat dat klimaatadaptatie nodig is als onderdeel van de transities die zich afspelen op het gebied duurzame binnenvaart, schone mobiliteit en solide infrastructuur, ter versterking van de innovatie- en uitvoeringskracht in de transport- en logistieke sector. De samenhang en afhankelijkheden van de verschillende opgaven en transities worden in beeld gebracht (WP1) en klimaatadaptieve cases worden verkend voor de verschillende partijen.
Het project is uniek omdat het logistiek en klimaat bij elkaar brengt. Dit is benodigd om, zoals de leidraad als doel stelt, ook op de lange termijn een waterveilig en bevaarbaar watersysteem te behouden, duurzaam en kosteneffectief.
Aanpassen van het natte achterlandtransport aan veranderend klimaat vraagt om investering vanuit alle ketenpartijen en samenwerking tussen de ketenpartijen, dit project bouwt en bestendigt deze samenwerking. Omdat niet één partij verantwoordelijk is voor de genoemde aanpassing, is de TKI-call het geschikte instrument hiervoor.
Uitgevoerde acties
Tijdschema, milestones en op te leveren producten
Het project heeft een looptijd van 2 jaar; de beoogde start is januari 2023. Na toekenning van het project wordt gestart met een kick-off en overleg met de partners over de concrete uitwerking van de activiteiten (milestone: uitgewerkt werkplan). De scenariofase resulteert in een gezamenlijk tot stand gekomen set van scenario’s of business cases (milestone), die beschreven zullen worden. Deze cases worden in de experimenteerfase nader uitgewerkt en waar mogelijk gekwantificeerd. Er vindt een evaluatie- of beslismoment plaats na circa een jaar om te bezien of iedereen nog achter de gekozen selectie staat. De dialoogfase loopt door tot het einde van het project, zodat input uit de experimenteerfase kan worden meegenomen. Het resultaat van de dialoogfase is een systeem-dynamisch STORM-model (milestone). Iedere case (6 thema’s) wordt richting het einde van het project afgerond, waarbij de vorm hiervan (rapportage, implementatie, API, etc.) nog nader gespecificeerd zal worden (milestone). Gedurende de looptijd van het gehele project is er aandacht voor implementatie, communicatie en disseminatie.
Er vinden reguliere (halfjaarlijkse) voortgangsoverleggen met het hele consortium (projectteam) plaats.
Valorisatie
Het doel van het project is om scenario’s uit te werken die ketenpartijen uit de transport- en logistieke sector helpen bij het (toekomstig) handelen onder een veranderend klimaat. Het spreekt voor zich dat wordt nagestreefd dat de resultaten bruikbaar zijn voor de partners. Aangezien TRANS2 ook community building tot doel heeft, worden andere partijen (die geen partner zijn) geïnformeerd als daar aanleiding voor is. We beogen ook om na dit project de samenwerking voort te zetten en uit te bouwen (bijvoorbeeld middels een Europees onderzoeksvoorstel).
Binnen het project brengen alle partijen kennis in via gezamenlijke bijeenkomsten of in bilaterale werksessies/overleg. Daarnaast zal het project kennis delen in relevante netwerken, zoals Digishape, Nederlandse Vereniging van Binnenhavens en het Nederlands Smart Shipping Forum SMASH!. Disseminatie en communicatie over het project gebeurt via communicatie-uitingen (visual, community sessie, interviews, training, overige communicatie) en indien mogelijk via congressen (zoals PIANC, NCR). De onderwijsinstellingen kunnen resultaten opnemen in het opleidingsprogramma indien de resultaten zich daarvoor lenen.
In de afgelopen jaren is al vrij veel kennis gegenereerd omtrent de effecten van klimaatverandering op het transport over water (zie ook state-of-the-art in Bijlage 1). Vanuit de marktpartijen wordt nadrukkelijk aangegeven om die kennis verder te ontsluiten. TRANS2 voorziet in die behoefte.
Intellectueel eigendom
Alle partijen krijgen alle resultaten van het Project ter beschikking. De resultaten van de samenwerking kunnen breed verspreid worden. Partijen kunnen over deze resultaten vrijelijk publiceren. De resultaten zullen volledig openbaar beschikbaar zijn, met uitzondering van ter beschikking gestelde achtergrondkennis.