Passive sampling monitoring Gewasbeschermingsmiddelen
Samenvatting project
In de landbouwgebieden wordt onder andere door de waterschappen de oppervlaktewaterkwaliteit gemonitord op gewasbeschermingsmiddelen (GBM). Uit deze monitoring blijkt dat er vanuit de landbouw GBM in het water terecht komen. Emissies naar het oppervlaktewater van deze GBM vormen in het geval van normoverschrijdingen een potentieel milieurisico. In de tweede nota duurzame gewasbescherming is de doelstelling opgenomen dat in 2018 de normoverschrijdingen van GBM in het oppervlaktewater zijn gehalveerd, en in 2023 tot nul gereduceerd.
Om de emissies terug te dringen via maatregelen op telerniveau en eventueel via aanpassingen in de GBM-registratie is inzicht in de emissieroutes (drift, uitspoeling of afspoeling) noodzakelijk. Dit inzicht kan verkregen worden door monitoring. Regulier monitoring van GBM vindt plaats door het nemen van een watermonster van ca. 1 liter op een bepaald moment (een steekmonster). Hiermee wordt een beperkt beeld verkregen van de gemiddelde waterkwaliteit door de momentopname van de bemonstering. Piekconcentraties worden makkelijk gemist, daarnaast geeft meten in een piek een overschatting van de gemiddelde concentratie en door het beperkte monstervolume worden lage concentraties niet gemeten.
Door inzet van nieuwe monitoringstechnieken, zoals passive sampling kan wel een vollediger beeld verkregen worden. Met passive sampling wordt gedurende langere periode een sampler in het water uitgehangen en wordt over de periode van blootstelling een gemiddelde concentratie bepaald waarin piekconcentraties zitten verdisconteerd. Eerder onderzoek heeft al laten zien dat inderdaad met een passive sampler meer stoffen worden aangetoond en er daardoor een beter beeld van de waterkwaliteit wordt verkregen.
Bayer CropScience is een producent van chemische en biologische GBM, en marktleider in Nederland. Emissies van deze GBM is een groot punt van zorg, omdat de normoverschrijdingen die worden veroorzaakt gevolgen kunnen hebben voor het beschikbare middelenpakket. Als de reductiedoelen uit de tweede Nota niet worden behaald dan gaat er via het toelatingsbeleid ingegrepen worden en zal het middelenpakket versmald worden, met grote gevolgen voor de agrarische sector. Bayer voert onderzoek uit, onder andere op de Bayer Forward Farm locatie in Abbenes naar verschillende maatregelen om de emissie te reduceren om uiteindelijk tot een verantwoord gebruik van GBM te komen. Op de proeflocatie in Abbenes is sinds 2015 een meerjarige samenwerking met een normaal opererend landbouwbedrijf waar ook emissie reducerende maatregelen getest worden en waarbij tevens goede monitoring kan plaatsvinden.
Deltares is al jaren betrokken bij het opzetten van monitoring van waterkwaliteit, het opzetten van strategieën en de inzet van passive samplers om de monitoring te verbeteren. Tevens is ze intensief betrokken bij de doorontwikkeling van passive sampling om deze beschikbaar te maken voor een zo breed mogelijke monitoringstoepassing zoals voor drainage water en een breed pakket aan stoffen.
Doel van het project
Het project beoogt om met een pilot op de proefboerderij meer inzicht te verkrijgen in de emissies van GBM via uitspoeling door monitoring van onder andere het drainage water en het verloop van de concentraties in het oppervlaktewater. Uitspoeling via drainage lijkt vooralsnog de belangrijkste emissieroute maar bij de start van het project zal wel gekeken worden of er niet nog andere emissie aanvullend onderzocht moeten worden.Om de monitoring optimaal uit te kunnen voeren zal er tevens doorontwikkeling van de passive samplers plaatsvinden zoal op het gebied van de veldtoepassing als de stoffen die gemonitord gaan worden. Met de resultaten krijgt Bayer CropScience meer inzicht in hoe de middelen die zij produceren bij toepassing in de landbouw effect hebben op de waterkwaliteit. Met deze kennis kunnen zijn de gebruiksvoorschriften en toepassing van de middelen verbeteren zodat ze efficiënt ingezet kunnen als gewasbeschermingsmiddel met minimaal effect op de waterkwaliteit. Deltares ziet kennis over de mogelijke emissies routes als zeer belangrijk om goed inzicht te hebben in de bronnen van GBM die de waterkwaliteit beïnvloeden en uiteindelijk met dat inzicht beter in staat is te adviseren over en ontwikkelen van efficiënte maatregelen. Daarnaast is de (door)ontwikkeling van passive samplers en nieuwe toepassingen daarvan voor nieuwe GBM belangrijk omdat dit een nieuwe/verbeterde techniek oplevert waarmee GBM beter kunnen worden gemonitord dan met de gangbare methode. Met deze aanvullende kennis over de samplers kan Deltares beter adviseren met betrekking tot de beste monitoringstrategie voor GBM. Ook Bayer CropScience ziet kennis over de mogelijke emissies routes als zeer belangrijk om goed inzicht te hebben in de bronnen van GBM die de waterkwaliteit beïnvloeden en uiteindelijk met dat inzicht beter in staat is te adviseren over en ontwikkelen van efficiënte maatregelen. Belangrijk is om meer inzicht te krijgen in het belang van de diverse emiss
Motivatie
In de landbouwgebieden wordt onder andere door de waterschappen de oppervlaktewaterkwaliteit gemonitord op gewasbeschermingsmiddelen (GBM). Uit deze monitoring blijkt dat er vanuit de landbouw GBM in het water terecht komen. Emissies naar het oppervlaktewater van deze GBM vormen in het geval van normoverschrijdingen een potentieel milieurisico. In de tweede nota duurzame gewasbescherming is de doelstelling opgenomen dat in 2018 de normoverschrijdingen van GBM in het oppervlaktewater zijn gehalveerd en in 2023 tot nul gereduceerd.Om de emissies terug te dringen via maatregelen op telerniveau en eventueel via aanpassingen in de GBM-registratie is inzicht in de emissieroutes (drift uitspoeling of afspoeling) noodzakelijk. Dit inzicht kan verkregen worden door monitoring. Regulier monitoring van GBM vindt plaats door het nemen van een watermonster van ca. 1 liter op een bepaald moment (een steekmonster). Hiermee wordt een beperkt beeld verkregen van de gemiddelde waterkwaliteit door de momentopname van de bemonstering. Piekconcentraties worden makkelijk gemist daarnaast geeft meten in een piek een overschatting van de gemiddelde concentratie en door het beperkte monstervolume worden lage concentraties niet gemeten.Door inzet van nieuwe monitoringstechnieken zoals passive sampling kan wel een vollediger beeld verkregen worden. Met passive sampling wordt gedurende langere periode een sampler in het water uitgehangen en wordt over de periode van blootstelling een gemiddelde concentratie bepaald waarin piekconcentraties zitten verdisconteerd. Eerder onderzoek heeft al laten zien dat inderdaad met een passive sampler meer stoffen worden aangetoond en er daardoor een beter beeld van de waterkwaliteit wordt verkregen. Bayer CropScience is een producent van chemische en biologische GBM en marktleider in Nederland. Emissies van deze GBM is een groot punt van zorg omdat de normoverschrijdingen die worden veroorzaakt gevolgen kunnen hebben voor het beschikbare middel
Uitgevoerde acties
2015:• Opstellen van een monitoringsplan voor de locatie Abenes • Eerste monitoringsronde met de samplers in het najaar bij enkele drainage buizen en in het oppervlakte water bij de proefboerderij 2016• Tweede en derde monitoringsronde met de samplers in de winter en het voorjaar bij de drainagebuizen en in het oppervlakte water bij de proefboerderij • Laboratoriumanalyses • kwaliteitscontrole dataverwerking interpretatie en rapportage van de meetresultaten• Bepaling verdelingscoëfficiënten nieuwe niet eerder gemonitorde GBM• Terugkoppelen meetresultaten aan waterschappen telersorganisaties Nefyto en Agrodis.• Publicatie in agrarische vakliteratuur
Innovativiteit
De monitoring van drainagewater en oppervlaktewater wordt met nieuwe technieken uitgevoerd om beter inzicht in de waterkwaliteit en de emissieroute via uitspoeling te krijgen in vergelijking met de reguliere technieken. Voor de toepassing op de proeflocatie worden de samplers aangepast en doorontwikkeld voor nieuwe GBM voor een optimale toepassing.
Valorisatie
Naast de mogelijkheid om maatregelen voor emissiereductie uit te proberen is de Forward Farm voor Bayer CropScience een belangrijke tool in de dialoog met primair de overheid, waterschappen en telersorganisaties, maar ook met het bredere publiek. Er zal een bezoekerscentrum gerealiseerd worden om toelichting van de diverse thema’s te ondersteunen waarbij dit onderzoek ook zal worden gepresenteerd en de resultaten worden gedeeld.
Intellectueel eigendom
Alle partijen krijgen alle resultaten van het Project ter beschikking. De resultaten van de samenwerking kunnen breed verspreid worden. Partijen kunnen over deze resultaten vrijelijk publiceren. De resultaten zullen volledig openbaar beschikbaar zijn, met uitzondering van ter beschikking gestelde achtergrondkennis.
Informatievoorziening project
De informatie over dit project wordt kenbaar gemaakt via de website van de TKI Deltatechnologie (projectbeschrijving) en de projectwiki van Deltares (projectvoortgang en resultaten).
Projectvoorwaarden
Na de datum waarop deze Overeenkomst in werking is getreden, maar uiterlijk tot een jaar voor de beoogde datum waarop het Project zal zijn voltooid, kunnen ondernemers en/of onderzoeksinstellingen, die op het terrein van het relevante subsidieprogramma van het TKI werkzaam zijn alsnog als Partij toetreden. Een later toetredende Partij zal een nader overeen te komen bijdrage in kind en/of in cash moeten leveren die in redelijke verhouding staat tot zijn relatief aandeel in het Project na toetreding. De overige Partijen ontvangen vervolgens naar rato een terugbetaling en/ of gedeeltelijke vrijstellingen van hun nog te leveren bijdrage in kind, voor zover niet besloten wordt de bijdrage van de later toetredende Partij aan het projectbudget toe te voegen.