Morfologische evaluatie van rivieringrepen
Samenvatting project
Grote delen van Nederland zijn laaggelegen en daardoor extreem kwetsbaar voor overstromingen. De duinen langs de Nederlandse kust zijn daarin een belangrijke barrière en worden geregeld getoetst op hun weerstand tegen extreme stormen. Deze veiligheidstoets wordt uitgevoerd met een empirisch model gebaseerd op uitgebreide prototype laboratorium metingen. De voorspellende waarde van het model is daarmee beperkt door de keuzes die gemaakt zijn in de uitvoering van de experimenten. Dat geldt met name voor de weergave van de lange golven nabij de duinvoet die een belangrijke rol hebben in de duinafslag. Hierdoor is het onduidelijk of de huidige aanpak wel of niet conservatief is in het voorspellen van duinafslag in het veld.
Het doel van REFLEX is om de grootschalige laboratorium proeven te verbinden met storm condities in het veld en daarmee nieuwe kennis te verkrijgen die gebruikt zullen worden om de onzekerheid van de veiligheidstoetsing te verkleinen. Er zal specifiek gekeken worden naar de lange golf transformatie vanaf dieper water tot aan de duinvoet en de bijbehorende duinafslag gedurende een uniek veld experiment waarbij een kunstmatige duin gebouwd wordt nabij de hoog water lijn. Deze nieuwe data is essentieel in de verbetering en ontwikkeling van bestaande en nieuwe modellen voor de toetsing van de kustveiligheid tijdens extreme condities alsmede de verkenning van toekomstige scenario’s onder de invloed van klimaat verandering.
Doel van het project
Het doel is om de autonome morfologische veranderingen in de rivier in kaart te brengen en deze te combineren met de morfologische impact van interventies. Een beter inzicht in de morfologische effecten van maatregelen kan het sedimentmanagement van de rivier verbeteren met minimale effecten op andere belangrijke functies van de rivier zoals de hoogwaterveiligheid ecologie en scheepvaart. Door middel van de samenwerking tussen de Universiteit Twente Rijkswaterstaat en HKV kan de ontwikkelde kennis direct worden toegepast op nieuwe projecten.
Motivatie
Nu bijna 5 jaar na de oplevering van Ruimte voor de Rivier zijn er voldoende meetgegevens beschikbaar om de initiële veranderingen ten gevolge van de maatregelen en de effecten van de maatregelen op het sedimentbeheer te bepalen. Er is in samenwerking met Rijkswaterstaat een methode ontwikkeld waarmee op verschillende lengteschalen de bodemveranderingen in een rivier kunnen worden bepaald. De methode maakt het mogelijk om de morfologische veranderingen van de rivier in kaart te brengen en deze te relateren aan onder andere variaties in de riviergeometrie en dus ook veranderingen ten gevolge van maatregelen. Deze kunnen worden vergeleken met de voorspellingen die zijn gemaakt tijdens het ontwerp van de maatregelen en op basis daarvan kunnen we suggesties doen van mogelijke verbeteringen van het beoordelingskader. Daarnaast kunnen er op basis van de morfologische variatie van de rivierbodem locaties worden geselecteerd die geschikt zijn voor de aanleg van nieuwe maatregelen zonder grote negatieve effecten op ander functies van de rivier zoals hoogwaterveiligheid ecologie en scheepvaart. Door de autonome morfologische veranderingen van de rivier te combineren met de veranderingen ten gevolge van rivieringrepen kunnen de negatieve effecten van de ingrepen worden verminderd en dit kan bijdragen aan een duurzaam sedimentbeheer door het verminderen van bagger- en stortactiviteiten. Door de samenwerking met Rijkswaterstaat komen de methode en de resultaten beschikbaar voor nieuwe projecten en aanpassingen aan het beleid. Voor HKV zijn de methode en resultaten input voor toekomstige analyses in opdracht van het Rijk waterschappen en buitenlandse opdrachtgevers. Dit onderzoek draagt direct bij aan de systeemanalyse van laaglandrivieren en het plannen van toekomstige riviermaatregelen.
Uitgevoerde acties
'- Het analyseren van meetgegevens- Vergelijking bodemveranderingen met voorspelde veranderingen- Kaart met morfologische veranderingen van de rivier in relatie met de aanleg van nieuwe maatregelen- Suggesties voor nieuwe voorspelmethoden van veranderingen bij maatregelen
Innovativiteit
Op dit moment is er onvoldoende inzicht in de morfologische veranderingen in de Nederlandse Rijntakken als gevolg van ingrepen uitgevoerd in het kader van het Ruimte voor de Rivier programma. Voornaamste reden is dat er onvoldoende data beschikbaar was voor analyse. De data die er was was niet of onvoldoende toegankelijk. Er zijn nu echter voldoende gegevens beschikbaar en deze zijn toegankelijk gemaakt voor het bepalen van de morfologische veranderingen na de aanleg van deze rivieringrepen. Dit geeft de mogelijkheid om de voorspellingen te evalueren en te verbeteren voor de toekomst. We bestuderen aan de hand van de beschikbare meetgegevens de morfologische veranderingen van de bodemhoogte in de rivier en stellen op basis hiervan locaties voor die vanuit de morfologische veranderingen van het riviersysteem geschikt zijn voor nieuwe maatregelen. De beschikbare meetgegevens zijn niet eerder op deze systematische wijze geanalyseerd voor dit doel. De samenwerking tussen de Universiteit Twente Rijkswaterstaat en HKV maakt het mogelijk om de methoden en resultaten direct toe te passen in de praktijk.