Direct (Hi-res) Response on Design Decisions (DRDD)
Samenvatting project
Het doorrekenen van klimaatadaptieve maatregelen vraagt om zeer gedetailleerde modellen, deze hebben echter als nadeel dat vaak veel expertkennis nodig is om de maatregelen te vertalen in modelaanpassingen. Dit staat tot op heden de gedroomde snelle en geïntegreerde ‘teken-en-reken workflow’ in de weg. Om snel ingrepen in de buitenruimte, die in het kader van klimaatadaptatie worden overwogen, door te kunnen rekenen, en daarbij direct – ‘al ontwerpend’ - feedback te krijgen op de schetsen/plannen, is het van belang de complexe modellen toch snel en laagdrempelig door te kunnen doorrekenen.
Naast deze ‘technische’ hobbels op weg naar de ‘teken en rekenintegratie’ zijn er ook minstens zo belangrijke waterhuishoudkundige hobbels te slechten. Deze kwamen naar voren komen bij de voorafgaande en studies op het gebied van klimaatadaptatie (bv bij ‘Tekenen en Rekenen’ en bij ‘Post NBW Watersysteemanalyse’).
Welke hobbels zijn dat dan? De kern is het ontbreken van een duidelijk visie op de gewenste ruimtelijke structuur van waternetwerken zoals polders, polder-boezemsystemen, beeksystemen etc. Misschien bevreemdt het dat die visie er vaak niet, of niet onvolledig is. Maar als je er even bij stil staat is het begrijpelijk. Het waterbeheer is van oudsher gericht op het ‘handhaven’ van een bepaald niveau van functieondersteuning (relatief kleine aanpassingen, “beetje berging erbij, beetje gemaalcapaciteit erbij”) en veel minder op de vraag welke netwerkstructuurverbetering (structuur van waterlopen inclusief de ‘haarvaten’) in de diverse gebieden het meest gewenst zou zijn, simpelweg omdat de systemen juridisch op orde zijn en het gaat om vaak kleine aanpassingen.
Met de rigoureuze veranderingen als gevolg van klimaatverandering zijn nu misschien wel veel grotere aanpassingen nodig. Het volstaat dan niet meer volledig uit te gaan van de historische structuren. Een kritische kijk naar de structuur van het watersysteem en een analyse met een meer ‘ontwerpgerichte’ blik is dat noodzakelijk. Zo worden wij door de klimaatverandering ‘uitgenodigd’ ons beheerperspectief uit te breiden met een meer ontwerpgerichte blik waarin het rekenen met meer extreme belastingen zijn plek moet krijgen. In dat perspectief staat deze studie die de stap van wateropgave naar waternetwerkstructuuropgave zo goed mogelijk wil ondersteunen. Dat doen we door het ontwikkelen van twee schakels: een methodiek om de waternetwerkstructuuropgave af te leiden en een verbeterde tool om snel complexe ingrepen in de buitenruimte te kunnen doorrekenen.
Doel van het project
Een zinvolle invulling en verbetering van het ‘ontwerpend rekenen’ of ‘rekenend ontwerpen’ vraagt voordat ze in het werkveld van ontwerpers en waterbeheerders verder tot ontwikkeling kan komen nog om twee instrumenten:
• Een methodiek waarmee een waternetwerkstructuuropgave wordt geformuleerd. Alleen een echt ruimtelijk geformuleerde wateropgave (geen ‘weg te zetten watervolume’ dat slechts als randvoorwaarde kan worden gebruikt) biedt een ontwerper de mogelijkheid de watersysteemanalyse werkelijke te integreren in zijn ontwerpproces.
• De ontwikkeling van een simulatieomgeving voor validatie van de methodiek. In de simulatieomgeving worden ontwerp- en hydrodynamische hoge resolutie software gekoppeld.
Motivatie
We staan in het waterbeheer en de ruimtelijke ordening aan het begin van een transitie: de werkelijke integratie van planvorming en het in detail inschatten en beoordelen van de impact van die plannen op het functioneren van de buitenruimte. De weg naar een klimaatadaptieve leefomgeving in de stad die met de Deltabeslissing Klimaatadaptatie is ingeslagen kan alleen succesvol worden afgelegd met behulp van gestructureerde rationele en geïnspireerde samenwerking met stakeholders in de stedelijke buitenruimte. Methoden en technieken zullen daarbij gaandeweg moeten worden ontwikkeld. Voor adviesbureaus en Deltares is het van belang daarmee nu al bezig te gaan zodat we ze beschikbaar hebben op het moment dat de klimaatadaptatie goed op gang gaat komen en grootschalig en systematisch naar klimaatadaptatie gaat worden gekeken.Dit onderzoek gaat over die voorbereiding. We proberen daarmee de stap te zetten van ‘awareness building’ bij ontwerpers waterbeheerders gemeenten en stakeholders naar methoden en technieken ter ondersteuning van integrale ontwerpstrategieën.
Uitgevoerde acties
Fase 1: (nov 2018 t/m feb 2019): Projectplan uitwerken / administratieve acties richting project partijen
Fase 2: (maart april 2019): Opzet DRDD methodiek opstellen van een generieke geïntegreerde workflow voor het ontwerpen en doorrekenen van gebiedsingrepen aan de hand van fictieve voorbeeldcases. Hierbij wordt tevens gebruik gemaakt van de proof of concept resultaten van eerder TKI-onderzoek.
Fase 3: (mei jun 2019): Ontwikkeling van een simulatieomgeving voor de validering van de methodiek. In de simulatieomgeving wordt de werking van het watersysteem in gebieds-cases gesimuleerd en wordt een vertaal-mechanisme ontwikkeld waarmee gebiedsingrepen kunnen worden omgezet in principiële veranderingen in de werking van het watersysteem.
Fase 4: (jul aug sep okt) Validatie van de methodiek in de simulatieomgeving door vertegenwoordigers van project partijen. Opstellen en communiceren van bevindingen
Fase 5: (okt nov 2019): Verwerken commentaarpunten validatie oplevering tweede versie methodiek en simulatieomgeving Opzetten pilotlijn met betrokken bedrijven voor bredere validatie
Fase 6: (dec 2019): publiceren resultaten.
Innovativiteit
Deze studie richt zich op het op generiek reproduceerbaar destilleren van ruimtelijke watervragen en de vertaling van die vragen in de benodigde natuurgetrouwe modelschematiseringen. Zowel de beoogde methodiek als de simulatieomgeving om die methodiek te helpen formuleren en valideren zijn nog niet beschikbaar.Men is in het (stedelijk) waterbeheer (bij bedrijven en overheden) gewend ‘waterwensen’ te formuleren in termen van wateropgaven uitgedrukt in kuub’s of kuub’s per hectare of afwateringseenheid in centimeters peilverlaging of –verhoging in oppervlak af te koppelen riolering en in vuistregels als ‘dempen is graven’. Zό geformuleerd nodigen deze wensen niet uit om de bestaande structuur van het waternetwerk als variabele in een ruimtelijk ontwerp mee te nemen. Dit betekent dat kansen worden gemist om tot innovatieve oplossingen te komen die het waternetwerk op meerdere schaalniveaus (straat wijk stad peilvak polder boezem) en met medeneming van verschillende grondgebruikseisen kunnen versterken. Een methodiek om dergelijke gebiedswensen op gestructureerde wijze boven tafel te krijgen bestaat nog niet.Bij het ruimtelijk ontwerp moeten de schaal van de watersysteembeschrijving en het schaalniveau waarop ontworpen wordt qua detailniveau vergelijkbaar zijn. Uit eerder onderzoek (’Tekenen en Rekenen’ ‘Brede Methodiek Wateroverlast’) blijkt namelijk dat de details in de buitenruimte vaak bepalen of al dan niet grote schade ontstaat bij extreme neerslag (drempels geulen etc).
Intellectueel eigendom
Alle partijen krijgen alle resultaten van het Project ter beschikking. De resultaten van de samenwerking kunnen breed verspreid worden. Partijen kunnen over deze resultaten vrijelijk publiceren. De resultaten zullen volledig openbaar beschikbaar zijn, met uitzondering van ter beschikking gestelde achtergrondkennis.
Informatievoorziening project
De informatie over dit project wordt kenbaar gemaakt via de website van de TKI Deltatechnologie (projectbeschrijving) en de projectwiki van Deltares (projectvoortgang en resultaten).
Projectvoorwaarden
Na de datum waarop deze Overeenkomst in werking is getreden, maar uiterlijk tot een jaar voor de beoogde datum waarop het Project zal zijn voltooid, kunnen ondernemers en/of onderzoeksinstellingen, die op het terrein van het relevante subsidieprogramma van het TKI werkzaam zijn alsnog als Partij toetreden. Een later toetredende Partij zal een nader overeen te komen bijdrage in kind en/of in cash moeten leveren die in redelijke verhouding staat tot zijn relatief aandeel in het Project na toetreding. De overige Partijen ontvangen vervolgens naar rato een terugbetaling en/ of gedeeltelijke vrijstellingen van hun nog te leveren bijdrage in kind, voor zover niet besloten wordt de bijdrage van de later toetredende Partij aan het projectbudget toe te voegen.