Ontwikkeling grootelement zetsteen als innovatieve dijkbekleding
Samenvatting project
Dijkbekledingen zijn essentiële onderdelen van een
waterveiligheidssysteem. De primaire functie van deze bekleding is
het voorkomen van erosie van de dijk waardoor het overstromingsrisico wordt gereduceerd. In het geval van een dijkbekleding welke
gebukt gaat onder relatief zware golfaanval, zoals bij zee- en
meerdijken, worden doorgaans betonnen zuilen (zetstenen) met
een hoogte van 20 a 60 cm gebruikt. Dergelijke zuilen vergen echter
een grote investering welke aanzienlijk kan worden gereduceerd
indien de hoogte van de zuilen kan worden beperkt door een
uitgekiend ontwerp. Doordat de productiemethoden van betonnen
zetstenen zijn doorontwikkeld is het tegenwoordig mogelijk om
zetstenen met gecompliceerdere vormen te produceren. Zo is het
bijvoorbeeld mogelijk om ook bredere of langere elementen te
ontwikkelen waarbij holtes of uitsparingen in de zetsteen zijn
aangebracht. Het is aannemelijk dat dergelijke elementen een
hogere stabiliteit hebben dan soortgelijke zetstenen met beperktere
afmetingen. Hierdoor kan de steenzetting dunner uitgevoerd
worden wat zal leiden tot goedkopere oplossingsrichtingen, minder
gebruik van grondstoffen en lagere CO2 belasting bij
dijkversterkingsprojecten. Tevens geeft dit de mogelijkheid om de
steen zodanig te ontwikkelen dat deze een verhoogde ecologische
meerwaarde biedt ten opzichte van de bestaande steenzettingen.
De fysica met betrekking tot de stabiliteit van een dijkbekleding
onder golfklapbelasting is zeer gecompliceerd. Hoewel er
rekenmethodieken beschikbaar zijn om de stabiliteit van zetstenen
te bepalen is het niet mogelijk om de stabiliteit van een nieuw type
zetsteen met een specifieke vorm onomstotelijk aan te tonen met
deze rekenmethoden. Om die reden zullen waterkeringbeheerders
dergelijke innovatieve dijkbekledingen dan ook niet toepassen
(innovatieblokkade).
De werking van een innovatieve dijkbekleding kan echter
aangetoond worden door deze te testen in een laboratorium; in een
grootschalige golfgoot kunnen golven zeer natuurgetrouw onder
gecontroleerde condities worden gegenereerd. In de golfgoot wordt
een dijk met de beoogde innovatieve dijkbekleding opgebouwd en
vervolgens getest door middel van het genereren van verschillende
golfcondities. Met de opgedane kennis kan de stabiliteit van de
bekleding worden vastgesteld en worden geïmplementeerd in het al
bestaande rekenmodel
Doel van het project
De fysica met betrekking tot de stabiliteit van een dijkbekleding onder golfklapbelasting is zeer gecompliceerd. Hoewel er rekenmethodieken beschikbaar zijn om de stabiliteit van zetstenen te bepalen is het niet mogelijk om de stabiliteit van een nieuw type zetsteen met een specifieke vorm onomstotelijk aan te tonen met deze rekenmethoden. Om die reden zullen waterkeringbeheerders dergelijke innovatieve dijkbekledingen dan ook niet toepassen (innovatieblokkade).Het doel van het project is om een innovatieve zetsteen te ontwikkelen en in een grootschalige golfgoot te valideren zodanig dat dit type zetsteen kan worden geïmplementeerd in bestaande rekenmodellen.Het lange termijn doel van dit project is om door middel van het wegnemen van een kennishiaat de innovatie toe te passen in de praktijk (MMIP F2) wat zal leiden tot hogere verduurzaming en lagere kosten van toekomstige dijkversterkingsprojecten (MMIP F1).
Motivatie
De missie “Nederland best beschermde delta” heeft vier Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma’s (MMIP’s) geïdentificeerd waaronder:- MMIP F1: “Verduurzamen en kostenbeheersing van huidige maatregelen in het waterbeheer”- MMIP F2: “Ontwikkelingen van innovaties om bestaande maatregelen door te ontwikkelen en ontwikkelen van denkbare en haalbare alternatieve transformatieve maatregelen om aan te passen aan versnelde zeespiegelstijging en extremer weer”:Dijken onder golfaanval dienen tegen erosie te worden beschermd. Veelal gebeurd dit door betonnen zetstenen. De verwachting is dat in de toekomst als gevolg van de zeespiegelstijging meer van dergelijke bekledingen in Nederland zullen worden aangelegd. De productie en aanleg van deze zetstenen vergen een grote investering en hebben een relatief grote CO2 uitstoot bij de productie en verwerking. Het is derhalve van belang om het ontwerp van dergelijke zetstenen te kunnen verduurzamen (minder beton) en de kosten te kunnen minimaliseren.
Uitgevoerde acties
Het project bestaat uit twee werkpakketten:1) Ontwikkeling grootelement zetsteen2) Testen van de zetsteen in grootschalige golfgootBij de ontwikkeling van het grootelement zetsteen ligt het zwaartepunt bij de marktpartijen. Hierbij is specifieke aandacht met betrekking tot de stabiliteit onder golfbelasting de maakbaarheid (productie) en verwerkbaarheid. De zetsteen zal geschaald geproduceerd worden zodat deze in de Deltagoot getest kan worden. Hierbij zal Deltares vanuit de waterbouwkundige criteria een rol vervullen terwijl de marktpartijen hun kennis inbrengen met betrekking tot de productie / maakbaarheid van de elementen. Bij het testen van de zetsteen in de grootschalige golfgoot ligt het zwaartepunt van het onderzoek bij Deltares. Bij de testen zullen verschillende golfcondities (type en magnitude van de golven) worden gegenereerd waarbij het bezwijkpunt van de zetsteen voor de verschillende condities zal worden geïdentificeerd. Op basis hiervan kan de stabiliteit van de zetsteen worden bepaald teneinde een zo breed mogelijk toepassingsgebied voor de zetstenen te identificeren.
Innovativiteit
Doordat de productiemethoden van betonnen zetstenen zijn doorontwikkeld is het tegenwoordig mogelijk om zetstenen met gecompliceerdere vormen te produceren. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om ook bredere of langere elementen te ontwikkelen waarbij holtes of uitsparingen in de zetsteen zijn aangebracht. Het is aannemelijk dat dergelijke elementen een hogere stabiliteit hebben dan soortgelijke zetstenen met beperktere afmetingen. Hierdoor kan de steenzetting dunner uitgevoerd worden wat zal leiden tot goedkopere oplossingsrichtingen minder gebruik van grondstoffen en lagere CO2 belasting bij dijkversterkingsprojecten.
Intellectueel eigendom
Alle partijen krijgen alle resultaten van het Project ter beschikking. De resultaten van de samenwerking kunnen breed verspreid worden. Partijen kunnen over deze resultaten vrijelijk publiceren. De resultaten zullen volledig openbaar beschikbaar zijn, met uitzondering van ter beschikking gestelde achtergrondkennis.
Informatievoorziening project
De informatie over dit project wordt kenbaar gemaakt via de website van de TKI Deltatechnologie (projectbeschrijving) en de projectwiki van Deltares (projectvoortgang en resultaten).
Projectvoorwaarden
Na de datum waarop deze Overeenkomst in werking is getreden, maar uiterlijk tot een jaar voor de beoogde datum waarop het Project zal zijn voltooid, kunnen ondernemers en/of onderzoeksinstellingen, die op het terrein van het relevante subsidieprogramma van het TKI werkzaam zijn alsnog als Partij toetreden. Een later toetredende Partij zal een nader overeen te komen bijdrage in kind en/of in cash moeten leveren die in redelijke verhouding staat tot zijn relatief aandeel in het Project na toetreding. De overige Partijen ontvangen vervolgens naar rato een terugbetaling en/ of gedeeltelijke vrijstellingen van hun nog te leveren bijdrage in kind, voor zover niet besloten wordt de bijdrage van de later toetredende Partij aan het projectbudget toe te voegen.