Risico bij markt gelegd – TKI Delta technologie

Omschrijving
De zandsuppleties werden nadrukkelijk als ‘experimenten’ gepresenteerd. Dit hield in dat expliciet de mogelijkheid werd benoemd dat de experimenten in relatie kunnen falen. Bij Oudemirdummerklif leidde dat tot zorg over de beheersbaarheid en kosten als het experiment niet de verwachte effecten zou hebben.

Interventie
Bij Oudemirdum is het scenario van de opruimkosten opgesteld, voor het geval onverwachte ontwikkelingen dat wenselijk zouden maken. Daaruit bleek dat verwijderen van de suppletie door een lokale aannemer gedekt zou kunnen worden uit de opbrengsten van het zand.

Leereffect
Het framen van de pilots als experimenten deed de experimenteerruimte toenemen. Het kan echter ook leiden tot bezorgdheid over wie voor eventuele schade verantwoordelijk is bij mislukking. Rond het experiment bij Oudemirdummerklif is deze zorg weggenomen door een eenvoudige doorrekening waaruit blijkt dat de risico’s heel beperkt zijn.

Omschrijving
De lekdijk is tussen Kinderdijk en Schoonhoven over grote lengte instabiel. Aan de binnenzijde van de dijk staan vele woningen. Het versterken van deze dijk is zonder de panden te slopen niet eenvoudig. Met de INSIDE kan de dijk worden versterkt zonder dat de panden hoeven te worden gesloopt.

Er zijn met twee van de INSIDE technieken praktijkproeven uitgevoerd: Mixed in Place en dijkdeuvels. Bij het hele proces deden zich belemmeringen voor: technische belemmeringen tijdens de uitvoering en het ontbreken van een goede innovatieprikkel bij de consortia. Tijdens de uitvoering bleek dat de technieken te grote vervormingen veroorzaakten. Hierdoor liepen panden die moesten worden beschermd juist schade op. Daarnaast bleek dat de prikkel voor de consortia om tot innovatieve oplossingen te komen marginaal aanwezig was. De consortia gedroegen zich teveel als opdrachtnemer die uitvoerde wat werd opgedragen. Praktijkproeven zijn beeindigd (in onvoltooide staat)

Interventie
Om toch de technieken nog een kans te geven wordt nu voor het dijkversterkingsproject een D&C contract opgesteld waarbij de opdrachtnemer de mogelijkheid heeft op INSIDE-technieken toe te passen. Door de omvang heeft de opdrachtnemer nu de prikkel om de techniek verder te ontwikkelen.

Leereffect

We zien nu al dat de consortia bezig zijn met de verdere ontwikkeling. Om te voorkomen dat we als opdrachtgever telkens nieuwe vragen blijven stellen wordt nu gewerkt aan het opstellen van een lijst met vraagpunten die voordat toepassing op grote schaal kan plaats vinden moeten worden opgelost.

Omschrijving

Binnen het Inside project is het innovatieve karakter van het project onderschat. Een innovatie traject brengt per definitie onzekerheden met zich mee. Onzekerheden in ’tijd’ en ‘geld’. Door het onderschatten van de grootte van deze onzekerheden ontstond additionele vertraging en irritatie bij zowel de marktpartijen als de opdrachtgever . Denk hierbij bijvoorbeeld aan extra overleggen om tot een besluit te komen en wie welke kosten en risico”s zou dragen van vooraf niet voorziene werkzaamheden.Daarnaast heeft het innovatieproces een cyclische/ iteratieve aard en valt niet/ moeilijk te sturen qua tijd en kosten tegelijk. Hierdoor is het inschatten van tijd/ kosten voor het doorlopen en afronden van deze fase lastig en kunnen resultaten, met name voor de initiërende partijen, (te) lang op zich laten wachten.

Interventie

Er is diverse malen gesproken met diverse partijen en getracht open en transparant het proces in te gaan, maar de praktijk bleek weerbarstiger, waardoor extra overleggen nodig bleken te zijn. Er had beter sturing op kunnen zitten dan nu het geval is geweest.

Leereffect

Achteraf is in beeld gebracht op wat voor manier het innovatieproces beter beheersbaar kon worden. Tegelijkertijd biedt een beheersbaar innovatieproces ook de mogelijkheden om met de betrokken partijen eens te worden over de (gezamenlijke) inzet in tijd, menskracht en middelen. Belangrijk is dan ook om wederzijds begrip te hebben voor de fase waarin het innovatieproces zich bevindt en wanneer enkele stappen (voor of achteruit) worden gezet.

De risicoverdeling is voor innovatieprojecten een lastig issue. Bij nieuwe contractvormen worden door de overheid vaak veel risico”s bij het bedrijfsleven gelegd, omdat de overheid graag risico’s mijdt. De keerzijde van deze werkwijze is dat de overheid vaak een te hoge prijs betaalt omdat het bedrijfsleven een risicopremie in rekening brengt. Soms is het dan voor de overheid efficiënter om zelf het risico te dragen.

Suggesties om met deze innovatiehobbel om te gaan zijn 1) het inzichtelijk en transparant maken van de risico”s, alsmede te bespreken welke risicoverdeling handig en werkbaar is, en 2) risicocategorieën inzichtelijk maken en bepalen wie welke risico”s het beste kan dragen.

Omschrijving

Waterschappen kunnen (al dan niet terecht) terughoudend zijn in het toelaten van nieuwe technieken bij dijkversterkingen. Vaak wordt de terughoudendheid ingegeven door onbekendheid en onzekerheden die gepaard gaan met nieuwe technieken. Ook is de vraag of de nieuwe techniek werkt onder extreme omstandigheden.Daarnaast leeft bij een aantal private partijen het beeld dat de kritische opstelling van het kennisinstituut vertragend werkt voor de totstandkoming van een innovatie. In dit geval had het kennisinstituut een kwaliteitsborgende rol voor het waterschap

Interventie

Er zijn diverse risicosessies georganiseerd om de risico’s, onzekerheden en mogelijke beheersmaatregelen te identificieren. Verder zijn er op diverse momenten gesprekken geweest over verwachtingen in het projectteam.

Leereffect
Heb begrip voor elkaars verantwoordelijkheid en rol. Inleven in andere rol is noodzakelijk (bv markt moet begrijpen dat kennisinstituut andersoortige verantwoordelijkheid heeft.) Vind als kennisinstituut een balans tussen in kaart brengen van risico”s en hoe je daarmee om kunt gaan. Dit betreft competentie-ontwikkeling en keuze te betrekken mensen

Risicosessies waren belangrijk om de risico”s goed in kaart te brengen. Hierdoor werd het ook mogelijk om goede afspraken te maken over de risicoverdeling. Verdeling tussen enerzijds publieke en private partijen en onderling tussen publieke partijen. Hierbij draait het om het neerleggen van risico’s bij die partij die ze ook daadwerkelijk kan dragen.