Omschrijving
De looptijd van een innovatieprogramma zoals Bouwen met de Natuur is krap om een experiment voor te bereiden, te realiseren en voldoende tijd voor monitoring van effecten te hebben.
Interventie
Voor de zandsuppletie op de Galgeplaat is aangetikt en vervolgens meegewerkt aan een experiment van Rijkswaterstaat in uitvoering. Daarbij is vanuit Ecoshape Bouwen met de Natuur een breder ecologisch perspectief ingebracht, welke zich niet langer tot de directe effecten voor de schelpdierensector en de watervogels beperkt. Zo is de ambitie te experimenteren aangeschakeld aan de verkenning Zandhonger Oosterschelde die juist haar tweede fase in ging. Werken met zandsuppleties/zandmotoren en structuren om erosie te voorkomen waren globaal geduide richtingen.
Leereffect
De synergie opzoeken met een bestaand project/ lopende actie kan ervoor zorgen dat meerwaarde aan het lopende project wordt geleverd. Door de oplossingsstrategie Building with Nature mee te koppelen aan het issue/probleem Zandhonger en lopende acties in de pijplijn kon veel tijd en effort worden bespaard. Bovendien is een veelzijdiger experiment met een sterkere kennis en valorisatiecomponent ontstaan uit de samenwerking. Het bleek nog een flinke klus om het ecologisch perspectief te verbreden, wat monitoring betreft zou dit voor wat betreft kennis verwerving idealiter nog forser aangezet moeten worden dan uiteindelijk is gerealiseerd.
Omschrijving
De tijdshorizon van een innovatieprogramma zoals Bouwen met de Natuur is krap om een experiment te realiseren en voldoende tijd voor monitoring van effecten te hebben. De uiteindelijke evaluatie over effectiviteit en daarmee toekomstige toepasbaarheid is binnen dit tijdsbestek niet mogelijk.
Interventie
De ambitie te experimenteren is aangeschakeld aan de Verkenning Zandhonger Oosterschelde die juist haar tweede fase in ging. Werken met zandsuppleties/zandmotoren en structuren om erosie te voorkomen waren globaal geduide richtingen. Het experiment met de Oesterriffen is geframed als passend in de zandhongeraanpak. Vervolgens is de brug naar de betrokkenen bij de agenda zandhonger (probleemeigenaars) geslagen in persoonlijk contact. Daarmee is gekoppeld aan een ander programma waar de noodzaak oplossingen te vinden voor een gekend en urgent probleem centraal staat.
Leereffect
De combinatie van een invloedrijke probleemeigenaar (Rijkswaterstaat) en een flinke probleemdruk biedt mogelijkheden een experiment kansrijker te maken door deze in te bedden in een context. In dit geval betreft dit een Bouwen met de Natuur oplossingsstrategie die gekoppeld wordt aan het probleem Zandhonger dat al op de politiek-bestuurlijke agenda staat. Dat biedt kansen aan het experiment, versnelling en biedt een basis voor opschaling. Kortom: zoek naar de kansen in plaats van een focus op de belemmeringen.
Omschrijving
Ondernemers in de schelpdiersector twijfelden of bij de uitvoering van het project niet toch te veel sediment in de waterkolom gebracht zou worden. De effecten op de omliggende mosselpercelen vormden de achilleshiel. De uitdaging was met de stakeholders een bevredigend meet- en rapporteersysteem te ontwikkelen zodat draagvlak en vertrouwen zou ontstaan.
Interventie
De interventie was, na overleg, een installatie van een real time monitoring systeem en online publiceren van de data. Op een vijftal percelen in de buurt van de suppletie zijn optische YSI 600 OMS sensoren geplaatst, de achtergrond sedimentatie is vastgesteld, de omgevingswaarde. Bij (dreigende) overschrijding van de vastgestelde maximumwaarden werd de aannemer ingelicht. De meetgegevens gedurende de suppletie zijn twee keer per dag online gezet. Ook zijn er kooitjes met mossels geplaatst om mogelijke negatieve groei van mossels te monitoren.
Leereffect
Het effect van de interventie, overleg en het monitoringsysteem, is transparantie. Een aantal malen is het plafond overschreden. Het bleek niet eenvoudig om altijd de oorzaak eenduidig vast te stellen, bagger- en suppletieschema, weeromstandigheden en activiteiten van de kwekers zelf spelen hierin een rol. Wat ook bleek dat bij overschrijding ook vervuiling van de sensor aan de orde kon zijn. Daardoor was niet enkel communicatie richting aannemer essentieel maar ook onmiddellijke reiniging van de sensoren door er een schip heen te sturen.
In gesprekken met diverse waterschappen is gesproken over de uitdagingen waar zij voor stonden bij de lopende dijkversterkingen. Eén van de aandachtspunten was dat er veel huizen vlak achter de dijk stonden. Ervaringen aan de andere kant van de rivier (waar de dijkversterking al in uitvoering was) deden het waterschap besluiten om te kijken naar alternatieven die minder overlast en hinder voor de omgeving zouden veroorzaken. De INSIDE technieken leken, mede vanwege de goedkeuring van ENW, toepassingsgereed. Tijdens de praktijkproeven bleek echter dat er nog een aantal inhoudelijke aandachtspunten waren, die soms gemakkelijk te ondervangen waren, maar soms niet. Zo bleek er de nodige aandacht te zijn voor de te hanteren veiligheidsfilosofie.
Om innovatie te stimuleren is een beschermde leeromgeving van belang waarin experimenten uitgevoerd kunnen worden. Zonder een dergelijke speelruimte is er onvoldoende mogelijkheid om te leren. Dat wordt veroorzaakt doordat het maken van fouten afgestraft wordt. “Thinking outside the box” wordt beperkt wanneer een innovatieproject als een gewoon project wordt beschouwd en niet als een veilige omgeving waarbinnen van “fouten” geleerd wordt.
