Omschrijving
Voor een marktpartij is het ontwikkelen van een innovatie, een investering in toekomstige werkvoorraad en/ of andere “waarde”. Voor de Inside technieken is dit (zij het in tweede instantie) niet anders geweest: de marktpartijen zijn aan het innovatie proces begonnen aannemende dat zij hiermee een unieke positie (alleen recht voor uitvoering van de nog te ontwikkelen nieuwe methodiek) konden waarborgen. Achteraf blijkt dit niet het geval te zijn. Deels is dit het gevolg van de organisatorische opzet van het ontwikkelingsproces: in eerste instantie werd de ontwikkeling betaald door Rijkswaterstaat. Het was op dat moment duidelijk voor de marktpartijen dat deelname aan het innovatieproces alleen zou leiden tot  kennisvoorsprong. Echter gaandeweg het proces is een beroep gedaan op het ondernemerschap van de marktpartijen door te vragen of zij zelf wilden investeren in dit proces. Dit was mede het gevolg van bezuinigingsronden bij het toenmalige Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Er werd wel gekeken naar mogelijke alternatieve financieringen, echter zonder afdoende resultaat. Omdat zij gevraagd werden zelf te investeren hebben de marktpartijen vervolgens aangenomen dat investeren tot een toenemende concurrentiepositie zou leiden. Dit kon echter niet waargemaakt worden.  Met andere woorden er was geen duidelijkheid en/of concrete afspraak ten aanzien van het verdienmodel.
Interventie
Aangezien dit een langer lopend project is (verspreid over meerdere jaren en verschillende opdrachtgevers) is dit versnipperd opgepakt. In de praktijkproeven is nadrukkelijk met de markt gecommuniceerd dat zij een voorsprong hadden op de concurrentie, waardoor zij een extra vinkje hadden als het tot een aanbesteding zou leiden. Voor de waterbouwsector was dat voorlopig voldoende. Daarbij komt dat het heel lastig is om patenten of intellectueel eigendom te claimen in de sector.
Leereffect

  1. Het is erg belangrijk om hier a priori transparant over te communiceren.
  2. Denk vooraf met elkaar na over terugverdienmodellen.
  3. Maak met elkaar goede afspraken over spelregels wie hoe wat terug gaat verdienen.

De angst voor marktconcentratie bij de overheid vermindert de mogelijkheden voor het bedrijfsleven om contracten met voldoende omvang en lengte te verkrijgen waarbinnen investeringen in innovaties terugverdiend kunnen worden. Er is een constante spanning tussen de voordelen van contracten met grote omvang en een lange termijn (looptijd)die de transactie-,aanbestedings- en zelfs productiekosten omlaag brengen en de te verwachten nadelige effecten van dit type contracten. Eén van de nadelige effecten die op kan treden en die gevreesd wordt door de overheid is dat de kleinere marktpartijen hiervan schade ondervinden en mogelijk hierdoor uit de markt verdwijnen. Als er minder concurrenten actief zijn op de markt kan marktconcentratie ontstaan wat de prijs die de overheid voor opdrachten moet betalen uiteindelijk opdrijft.

Echter, innoveren vraagt om lange termijn relaties en partnerschap (o.a. terugverdientermijn en delen van risico”s). Een manier om met deze innovatiehobbel om te gaan is het bewust parallelle markten creëren. Hierbij wordt expliciet onderscheid tussen projecten die innovatie moeten bevorderen en projecten die de concurrentie in de markt moeten vergroten.