Climate change presents urgent challenges: flooding, drought, and shifting landscapes demand smart, integrated solutions. But how can we bring policymakers, designers, researchers, and citizens together to make real, future-proof decisions? Tangible Landscape (TL) offers an innovative way forward.
TL combines a physical sand model with digital map projections and hydrological simulations. During workshops, participants can literally shape the landscape with their hands and immediately see the effects of their choices—how water flows change, how elevations shift, and how different scenarios play out. Originally developed at North Carolina State University in 2015, TL has since early 2024 been adapted by Wageningen Environmental Research (WENR) for use in climate-resilience planning. In workshops such as the water safety landscape project in Rhine-Waal junction area, professionals from waterboards, engineering firms, and drinking water companies responded with enthusiasm: TL helped them better understand dynamic landscapes, think creatively, and collaborate more effectively.
Despite these successes, the current TL setup still faces major limitations regarding Low accessibility, Limited scale and precision, Mono hydrological model, and Suboptimal co-creation effectiveness. It relies on complex software, requires advanced technical skills, and lacks precision for detailed planning. It is time-consuming to operate and not accessible to most stakeholders. The core idea is strong—but to truly scale its impact, a new version is needed. These limitations stand in the way of testing the true potential of TL in increasing the effectiveness of the creative co-creation process. Our central research question guiding the project is:
“How effectively can TL 2.0 support co-creation in spatial planning for climate adaptation?”

To answer this research question, we would like to address the limitations as were found in previous sessions and find out if reducing these limitations will increase the effectiveness of TL in the co-creation process.
• Improving accessibility by developing a plugin in QGIS —a widely used, free GIS platform—making it far more accessible than current setups;
• Enhancing scale and precision by integrating a high-resolution scanner that enables the plug-in to generate accurate Digital Elevation Models (DEMs) as input for different hydrological models;
• Expanding applicability by connecting to both surface and groundwater models. It will cover flooding and drought climate issues.
• Boosting user-friendliness by creating a simplified, intuitive user interface, eliminating the need for coding skills or specialist software, and adding the ability to instantly visualize the impact of landscape changes during co-creation workshops.
To evaluate the impact of TL 2.0, the project will apply it in two case studies:
• Dutch case (Renkum and its surroundings): As a case in Knowledge-Based project in Nature Based Solutions to translate long-term vision to applicable policies, TL 2.0 will support the design of nature-based solutions (such as tree planting and meandering waterways) and test how stakeholder input can shape spatial interventions and water retention capacities.
• International case (Datong Village, China): A site in the upper reaches of the Xin’an River Basin, where landscape architecture students from Tongji University will use TL 2.0 in their graduation projects with a participatory approach with local stakeholders. The tool will help the students and local stakeholders to better understand landscape dynamics, water resilience, and the integration of GIS in design.
After each workshop, participants will complete feedback questionnaires assessing their experience and the tool’s contribution to collaboration and decision-making. These results will be compared with earlier feedback from the Rhine-Waal session to assess improvements in usability and impact.

In short, Tangible Landscape 2.0 will transform how we plan for the future—by making complex landscape systems more visible, design processes more inclusive, and climate adaptation more actionable. With its playful yet powerful approach, TL 2.0 is a tool for change—connecting ideas, people, and policies to create better landscapes for tomorrow.

Bekijk het project

Climate change presents urgent challenges: flooding, drought, and shifting landscapes demand smart, integrated solutions. But how can we bring policymakers, designers, researchers, and citizens together to make real, future-proof decisions? Tangible Landscape (TL) offers an innovative way forward.
TL combines a physical sand model with digital map projections and hydrological simulations. During workshops, participants can literally shape the landscape with their hands and immediately see the effects of their choices—how water flows change, how elevations shift, and how different scenarios play out. Originally developed at North Carolina State University in 2015, TL has since early 2024 been adapted by Wageningen Environmental Research (WENR) for use in climate-resilience planning. In workshops such as the water safety landscape project in Rhine-Waal junction area, professionals from waterboards, engineering firms, and drinking water companies responded with enthusiasm: TL helped them better understand dynamic landscapes, think creatively, and collaborate more effectively.
Despite these successes, the current TL setup still faces major limitations regarding Low accessibility, Limited scale and precision, Mono hydrological model, and Suboptimal co-creation effectiveness. It relies on complex software, requires advanced technical skills, and lacks precision for detailed planning. It is time-consuming to operate and not accessible to most stakeholders. The core idea is strong—but to truly scale its impact, a new version is needed. These limitations stand in the way of testing the true potential of TL in increasing the effectiveness of the creative co-creation process. Our central research question guiding the project is:
“How effectively can TL 2.0 support co-creation in spatial planning for climate adaptation?”

To answer this research question, we would like to address the limitations as were found in previous sessions and find out if reducing these limitations will increase the effectiveness of TL in the co-creation process.
• Improving accessibility by developing a plugin in QGIS —a widely used, free GIS platform—making it far more accessible than current setups;
• Enhancing scale and precision by integrating a high-resolution scanner that enables the plug-in to generate accurate Digital Elevation Models (DEMs) as input for different hydrological models;
• Expanding applicability by connecting to both surface and groundwater models. It will cover flooding and drought climate issues.
• Boosting user-friendliness by creating a simplified, intuitive user interface, eliminating the need for coding skills or specialist software, and adding the ability to instantly visualize the impact of landscape changes during co-creation workshops.
To evaluate the impact of TL 2.0, the project will apply it in two case studies:
• Dutch case (Renkum and its surroundings): As a case in Knowledge-Based project in Nature Based Solutions to translate long-term vision to applicable policies, TL 2.0 will support the design of nature-based solutions (such as tree planting and meandering waterways) and test how stakeholder input can shape spatial interventions and water retention capacities.
• International case (Datong Village, China): A site in the upper reaches of the Xin’an River Basin, where landscape architecture students from Tongji University will use TL 2.0 in their graduation projects with a participatory approach with local stakeholders. The tool will help the students and local stakeholders to better understand landscape dynamics, water resilience, and the integration of GIS in design.
After each workshop, participants will complete feedback questionnaires assessing their experience and the tool’s contribution to collaboration and decision-making. These results will be compared with earlier feedback from the Rhine-Waal session to assess improvements in usability and impact.

In short, Tangible Landscape 2.0 will transform how we plan for the future—by making complex landscape systems more visible, design processes more inclusive, and climate adaptation more actionable. With its playful yet powerful approach, TL 2.0 is a tool for change—connecting ideas, people, and policies to create better landscapes for tomorrow.

Bekijk het project

COB Futureproof Tunnels 2 (COB-FPT2) is een innovatief onderzoeksproject dat fundamentele kennis ontwikkelt over deformatie en degradatie van zinktunnels. Het richt zich op twee kerndoelen: het ontwikkelen van geavanceerde modellen voor het voorspellen van het gedrag en de restlevensduur van tunnelvoegen en het realiseren van een 3D-interactiemodel dat alle krachten tussen tunnel, omgeving en componenten inzichtelijk maakt. De resultaten dragen bij aan slimme, kosteneffectieve renovatiestrategieën, beperken maatschappelijke overlast en vormen een belangrijke stap richting een Digital Tunnel Twin.

Bekijk het project

Jaarlijks onderhoudt Nederland de kustlijn met zo’n 11 miljoen kubieke meter zand. Daarvan wordt gemiddeld 10 miljoen m³ binnen uitvoeringsprogramma Kustlijnzorg gesuppleerd en daarbovenop nog circa 1 miljoen m³ bij Maasvlakte 2 en de Hondsbossche Duinen. Het zand wordt op de Noordzee gewonnen en via suppleties op de kust aangebracht. Dit is een flexibele strategie, die afhankelijk van de snelheid van zeespiegelstijging wordt aangepast, en zodoende makkelijk op of af te schalen is. Het natuurlijke karakter van de kust blijft hierbij behouden. De gereedschapskist van kustbeheerders bevat op dit moment een aantal suppletietechnieken, zoals een strandsuppletie, een vooroeversuppletie en een geulwandsuppletie. Ook het uitvoeren van een grote zandsuppletie op de buitendelta en een megasuppletie zoals de Zandmotor behoort tot de mogelijkheden.

Het kustbeheer staat voor belangrijke uitdagingen: naast vragen over zeespiegelstijging en zandbeschikbaarheid op lange termijn, heeft Rijkswaterstaat de ambitie om de bestaande praktijk voor kustonderhoud per 2030 emissievrij te laten plaatsvinden. Met de huidige technologieën lijkt dit doel nog niet realistisch haalbaar. Eerdere projecten en programma’s, waaronder Innovaties in de KustlijnZorg (IKZ) en de ‘Dutch Coastline Challenge’ (DCC), hebben laten zien welke mogelijkheden er zijn om het suppleren zelf te verduurzamen. Een van de optimalisaties voor het kustonderhoud betreft het lokaal emissievrij hergebruiken van zand voor “suppletie hotspots”.

Om te begrijpen waarom dit zinvol is, is een korte inleiding in de werkwijze van het kustonderhoud nodig. Waar in welk jaar zandsuppleties worden uitgevoerd wordt bepaald door lokale ontwikkelingen van de kustlijn. Uit de lokale ontwikkelingen volgt of er onderwater of op het strand wordt gesuppleerd en welk volume zand wordt opgespoten. Het tegengaan van de gevolgen van erosie bij een aantal kustplaatsen vraagt om relatief frequente en omvangrijke suppleties. Daarmee vormen deze kustplaatsen “suppletie hotspots”, net als het strand op de Maasvlakte 2.
De hoeveelheid zand die gemiddeld over meerdere jaren nodig is voor het onderhouden van de kust (de suppletiebehoefte) wordt berekend met de snelheid van zeespiegelstijging in combinatie met lengte van de kustlijn en de interactie met getijdebekkens en zeearmen. De totale omvang van de suppleties langs de kust zou daarom mogelijk omlaag kunnen worden gebracht, maar het blijft nodig om de erosie bij de hotspots tegen te gaan. Dat kan door slim lokaal sedimentbeheer waarbij minder zand vanaf de diepe Noordzee hoeft te worden aangevoerd. De erosie bij de kustplaatsen en de Maasvlakte 2 wordt dan deels bestreden door zand vanaf naastgelegen aanzandingsgebieden aan te voeren (sediment recirculatie).

Op de “suppletie hotspots” wordt het gesuppleerde zand getransporteerd naar naastgelegen gebieden, waar in veel gevallen aanzanding en aangroei van de kust plaatsvindt. Die aangroei is niet altijd noodzakelijk voor de veiligheid, en niet altijd gewenst met het oog op andere functies van de kust. Bij de Maasvlakte 2 draagt het zand bij aan de verondieping in de monding van het Haringvliet als gevolg van de afsluiting van het Haringvliet in het kader van de Deltawerken. Die verondieping heeft onder andere gevolgen voor de recreatie. Dat maakt het zinvol om te verkennen of zand van de aangroeiende delen lokaal kan worden gerecirculeerd naar de locaties met erosie. In het huidige kustbeleid is deze optie nog niet beschikbaar voor de beheerder. Ook de financiering is niet geënt op recirculatie (enkel op verplaatsing van zand van de Noordzee naar de kust).

Dit project verkent deze nieuwe tool voor de kustbeheerder: Emissievrije recirculatie van zand. Een voorbeeldlocatie waar deze aanpak kansrijk kan zijn, is op Maasvlakte 2, vanwege de lokale morfologische ontwikkelingen (Figuur 1). De kop van de Maasvlakte 2 erodeert, terwijl het strand aan de zuidkant uitbouwt. Daar gaat het zand van Maasvlakte 2 op in de grootschalige verandering in de Haringvlietmonding (Figuur 2). Voor het onderhoud van het kustvak Maasvlakte 2 werden in de periode 2014-2024 gemiddeld 470.000 m³ per jaar aan strandsuppleties en 200.000 m³ per jaar aan vooroeversuppleties aangebracht. Daarnaast is de Maasvlakte 2 een aantrekkelijke locatie als experimenteergebied vanwege het overzichtelijke aantal stakeholders en functies. In dit project wordt zowel de technische haalbaarheid als de beleidsmatige en omgevingseisen onderzocht van sediment recirculatie bij de Maasvlakte 2.

Bekijk het project

Deze aanvraag maakt onderdeel uit van het programma Toekomstgerichte Wijk. 40% van de wijken in Nederland zijn gebouwd voor 1980. Voor deze wijken ligt er een omvangrijke herontwikkeling, vervanging en renovatieopgave in de komende tien jaar. De infrastructuur in deze wijken vertegenwoordigd bovendien een grote economische en maatschappelijke waarde. Deze waarde is afkomstig van de exploitatie van de bovengrondse en ondergrondse infra in deze wijken. Het uitstellen van de opgave leidt tot hogere kosten op het gebied van klimaatadaptatie, natuurinclusiviteit, gezond leefklimaat en veiligheid.
Beheerders van de publieke ruimte staan voor de uitdaging om herontwikkeling, vervanging en renovatie rekening houdend met de eindgebruikers efficiënt en effectief uit te voeren. Deze complexe opgave vraagt om een integrale benadering vanuit ontwerp, aanleg, beheer en monitoring op de werking van het systeem en de verschillende functionaliteiten.
Doelstelling van dit project is om de samenhangende werking te onderzoeken en de verschillende perspectieven en belangen af te wegen, op economisch (investering en exploitatie), sociaal en technisch gebied. Hierbij zijn kijken naar het grotere plaatje, een open blik en samenwerken voorwaardelijk. Op veel plekken is ervaring opgedaan met losse interventies zoals Wadi’s en waterdoorlaatbare straten. Dit heeft voor nieuwe inzichten gezorgd over de werking van de individuele oplossingen. De focus ligt op meervoudige integrale wijkgerichte efficiënte en effectieve oplossingen waarbij samenhang en dwarsverbanden gelegd kunnen worden, de focus ligt niet meer op het technisch klaarmaken van de innovatie, maar het juist op procesinnovatie en de samenhang van de verschillende innovaties. Hoe zorgen we dat de gehele keten zo gaat werken dat de verschillende technische innovaties goed op elkaar inhaken en gezamenlijk de kwaliteit van het wijksysteem verder optimaliseren?
En de betekenis ervan voor het succesvol organiseren van de herontwikkeling, vervanging en renovatieopgave in wijken. Naar een uitvoerbare uitvoeringspraktijk.
Het project bestaat uit drie Living Labs, die gericht zijn op de volgende onderzoeksvragen:
1. A. Hoe kunnen we alle afzonderlijke technische ingrepen op riolering, waterinfiltratie en waterberging in samenhang ontwerpen als wijkgebonden systeem, zodanig dat de integrale (klimaatdapatieve) werking ervan maximaal effectief en efficiënt is.
B. Welke omgevingsfactoren spelen een kritieke rol in dit wijkgebonden systeemontwerp?
2. Welke afwegingen spelen een kritische rol bij een kwaliteitsaanpak voor het wijkgebonden watersysteem van de toekomstbestendige wijk?
3. Hoe kunnen we de integrale werking en effecten van de samenhang van de interventies monitoren of hun effectiviteit en efficiëntie? Welke prestatie indicatoren zouden hiervoor ingezet kunnen worden, zodanig dat het inzicht geeft over de werking van de verschillende oplossingen in samenhang?
4. Wat betekent dit voor de processen en de samenwerking in de keten als het gaat om ontwerp, uitvoering, beheer en monitoring?

Bekijk het project

Rationale
The Lukanga Swamps area is an example of a wetland area within a large river system, that acts as a
sponge and fulfills a range of functions for the local and regional communities. Not only is the area a
wetland of major importance (Ramsar Site), it also plays a key role in water retention (flood water
storage), water storage (for agriculture, consumption and hydropower) and the livelihood of communities. These kind of wetlands play a large role in maintaining the resiliency of landscapes, a
resiliency that is strongly needed for climate adaptation. However, they can only play this role when in a
healthy state.
Various functions of the Lukanga Swamps are under threat by the influx of sediments into the basin and
by the abundant growth of vegetation. As a result, large floods occur during the wet season, while more
and more droughts occur during the dry season. In addition to Nature-Based Solutions (NBS) in the
hinterland (which are already being studied, see also section 3), the extraction of sediment and
vegetation could help to restore the full retention capacity and aid all functions that are coupled to the
water body (e.g. fishing, irrigation, drinking water, transport and energy supply). The sediments and
vegetation from the swamps may find beneficial applications, for instance in raising agricultural areas,
improve the fertility of soils, use as mitigation measures for erosion or in the production of clay blocks
or bricks.
The Lukanga swamps are a key example of where Nature-based solutions are necessary to protect
livelihoods, stable economics, and biodiverse ecosystems. The swamps, by their nature, play a critical
economic role to the population and industry in the lower Kafue River basin. For instance, the Kafue River
is the source on which the energy factory downstream is running, but the Kafue River is also the source
for agricultural development, fisheries and transport. Through its sponge effect, the swamps hold water
from the upper Kafue River and slowly release it back into the system to the lower Kafue river system.
During this period of storage, the water is purified through natural processes and vegetation. By restoring
and protecting the Lukanga Swamps as a natural water sponge system, we can ensure that there will be
continued energy and water supply to Lusaka and Kafue town downstream. Economically, if we don’t act,
if only 10% of the Lukanga’s sponge capacity is reduced, there is an estimated yearly loss of over 41.5
million USD (Deltares, 2021).
The Project
Full-scale extraction of sediments and vegetation from the Lukanga Swamps for beneficial use requires,
first of all, a good understanding of all aspects in the system (natural system ánd societal system). In
order to understand how to extract the sediments and how to use them in the best way we need to
understand the physics of the swamp and the soil characteristics, but we also need to understand the
local needs and issues in which sediments could help, the local legislation and governance context and
how to achieve longevity related to the use of sediments and the way of living of the local community.
An overview of the key knowledge gaps is a first step towards implementation. The next step then
consists of developing the required know-how by research and pilots. The final step should focus on
upscaling and implementation. The, for this TKI, proposed research study covers the first step and the
second step up to pilot implementation.
Knowledge development for upscaling
The new knowledge that is developed through this project is not only favorable for enabling further
implementation at Lukanga Swamps but also favorable for the partners within this project as it enables
upscaling and implementation worldwide. Worldwide, there are various wetlands systems, like Lukanga
Swamps, and most of them face similar challenges, with a variety of issues (sedimentation, land use
changes, climate change) that threaten their functioning and their values/services within the larger
scale systems they interact. Nature-based Solutions and interventions are necessary to revamp the
natural functioning of these systems and assure a future-proof continuation of the values they deliver.
The problems within the Lukanga Swamps area and the approach towards the solutions (NBS) that are
being considered and developed provide the potential to further the knowledge development on
learning how to deal with these situations. Developing this knowledge by furthering the Lukanga
Swamps example for NBS implementation is the core of the project proposed.

Bekijk het project

Onlangs hebben gesprekken met diverse organisaties en beoefenaars van NBS aangetoond dat er behoefte is aan een actueel overzicht van de ontwikkelingen rondom biodiversiteitsbeleid, een consensus rondom de meest geschikte methoden voor biodiversiteitsverbetering en het stroomlijnen van de verschillende biodiversiteitsinstrumenten. Het doel van dit project is om deze hiaten aan te pakken, zodat de meerwaarde van NBS voor biodiversiteit beter kan worden gekwantificeerd. Om dat doel te bereiken wordt er op basis van nieuwe en bestaande kennis een overzicht gemaakt over de volgende onderwerpen: 1) wat betekend biodiversiteit in de context van NBS, 2) welke biodiversiteitswaarderingsinstrument zijn er en 3) hoe bestaande waarderingsinstrumenten kunnen worden toegepast voor NBS. Deze 3 componenten worden bestudeert en bijeengebracht, zodat NBS-ontwikkelaars weten hoe ze kunnen aantonen wat impact is van hun NBS project op biodiversiteit en of deze dus ook bijdraagt aan beleidsdoelen; dit geeft een extra dimensie aan de ontwikkelmogelijkheden voor NBS-projecten, welke deze aanmerkelijk verbetert. Op deze manier past deze kennisontwikkeling bij de missie van EcoShape om de Enablers voor ontwikkeling en implementatie van NBS verder te ontwikkelen.

Bekijk het project

Deltatechnologie draagt bij aan de leefbaarheid van de delta, in stedelijke en landelijke gebieden. Ze richten zich op de balans tussen land en water, economie en ecologie, tussen het heden en de toekomst. Dit project draagt bij aan die visie van evenwicht met betrekking tot gezonde bodems in de stad. Een gezonde bodem is essentieel voor waterbeheer, klimaatbestendigheid en biodiversiteit. Stedelijke bodems vervullen veel van dezelfde ecosysteemdiensten als landbouwbodems, maar dragen ook specifiek bij aan klimaatadaptatie en stedelijke infrastructuur. Voor een gezonde stedelijke bodem is het essentieel om methoden te ontwikkelen om bodemgezondheid te meten en te monitoren. De doelstelling van dit project is het vaststellen van meetbare bodemindicatoren, doelen en drempelwaarden om de gezondheid van stedelijke bodems te kwantificeren en beoordelen. Het beoogde resultaat is praktische en breed toepasbare bodemgezondheidsindex voor het meten, verbeteren en/of monitoren van bodemgezondheid in stedelijke gebieden. Hiermee wordt een instrument ontwikkeld dat publieke en private partijen in staat stelt om bodemgezondheid te integreren in stedelijke (her)ontwikkeling, ruimtelijke planvorming en beheer. Daarnaast biedt de bodemgezondheidsindex een leidraad of handboek voor marktpartijen (zoals ingenieurs- of milieutechnische bureaus) om in te spelen op de toenemende bewustwording, het groeiende belang en de vraag naar het kwantificeren van bodemgezondheid in stedelijke gebieden, en biedt het mogelijkheden om hun expertise te verbreden en verder te ontwikkelen.

Bekijk het project

Nederland staat voor de grote uitdaging om de doelen van de Kaderrichtlijn Water voor 2027 te halen. Monitoring van de kwaliteit van het oppervlaktewater in Nederland, en het bewustzijn van de toestand van het water is noodzakelijk.

In dit project werken we aan de doorontwikkeling van Power Of Nature-based Design (POND) die voorziet in monitoring van de waterkwaliteit en het vergroten van het waterbewustzijn.

POND is ‘s werelds eerste drijvende netwerk dat water een stem geeft. POND zijn bijzondere lampen in het water die uitgerust zijn met sensoren die waterkwaliteit registreren, en zichtbaar maken. Ook vergroten de lichtkoepels bewegingen in het water. Nova Innova ontwikkelde in 4 jaar een robuust systeem, dat gebaseerd is op duurzame Microbial Fuel Cell (MFC)-technologie: een biobrandstofcel, een biologische batterij die zijn elektriciteit oogst uit organische reststromen die zich bevinden in het water. De opgevangen energie wordt omgezet in een unieke lichttaal, waarbij de kleuren van het licht, tot uitdrukking brengen hoe het met de waterkwaliteit is gesteld. POND heeft ruim 15 maanden in het water gelegen in de proeftuin van Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. In deze periode is POND getest en gevalideerd. Nu is POND klaar voor een volgende implementatie stap, en zocht Nova Innova partners. Daarom willen Nova Innova en Deltares de handen ineen slaan en POND doorontwikkelen voor een robuuste, functionele en communicatieve implementatie in de openbare ruimte.

De MFCs in POND zijn verbonden met low-power sensoren voor opgelost zuurstof, geleidbaarheid, zuurgraad en temperatuur. De sensoren staan in verbinding met een drijvende koepel (dome) die verlicht kan worden. Afhankelijk van de uitgelezen waarden kleurt de dome om een relatief slechte (rood) of goede (blauw) waterkwaliteit aan te geven (Figuur 1). Zo is direct zichtbaar wat de staat is van het waterlichaam. Per uur kan er een keer gemeten worden en de data wordt draadloos naar een lokale server gestuurd. De domes fungeren ook als microscoop. De schoonheid van de onderwaterwereld wordt vergroot door lichtprojecties. Het is een symfonie die zich op het water afspeelt, een samenspel van technologie, natuur en design. Nova Innova laat met POND zien dat water een levend wezen is, waar we goed voor moeten zorgen. Zo geeft POND een stem aan het water; een stem aan de natuur.

De eindgebruikers van POND en de meetgegevens van POND zijn divers: gemeentes, waterschappen, drinkwaterbedrijven, agrariërs, bewoners, recreanten, zwemmers, beheerders, beleidsmedewerkers. Het ontwikkelen van POND draagt bij aan de bewustwording van de waarde van natuur, de leveringszekerheid van drinkwater en aan de missie om slimmer en duurzamer te meten.

Er worden vier pilotlocaties ingericht voor dit project: 1) Deltares Delft, 2) Oosterdok Amsterdam en 3) Gemeente Utrecht en 4) Gemeente Voorne aan Zee bij Fieldlab Green Economy Westvoorne. Daarnaast worden gegevens gebruikt die nog voortdurende geproduceerd worden door de opstelling van POND in Blijdorp, en door een opstelling die in een separaat project aangelegd wordt in Rotterdam. Iedere pilotlocaties heeft een specifiek ontwikkelingsdoel.

Voor de locatie bij Deltares is dit de validatie, genereren van informatie vanuit de meetdata, en het beschikbaar maken van de meetdata die gegenereerd wordt door de domes. Bijkomend zal hier een uitbreiding van de sensoren verkend worden.

Bij het Oosterdok in Amsterdam ligt de focus op het bevorderen van de maatschappelijke dialoog over waterkwaliteit. Om de inspanningen en kosten die hiermee gepaard gaan in balans te brengen met de verwachtingen, is een breder bewustzijn over waterkwaliteit essentieel. Het POND-project is een voorbeeld van hoe verbeelding en innovatie het begrip waterkwaliteit voor het brede publiek inzichtelijk kunnen maken.

In Utrecht sluit de pilotlocatie van POND aan bij het gezamenlijke programma gezond water van de gemeente Utrecht en het hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Met dat programma worden in de periode 2025-2028 ruim honderd maatregelen uitgevoerd om de waterkwaliteit van de stad Utrecht te verbeteren. Naast het realiseren van maatregelen is ook nader onderzoek naar waterkwaliteit en het vergroten van bewustwording bij onze inwoners van de waterkwaliteit in de stad een belangrijk doel van het programma.

In Voorne aan Zee wordt de toepasbaarheid van POND in zout(er) water uitgewerkt (andere werking en andere normen). In Voorne aan Zee zal POND ook ingezet worden om aan een groter publiek te laten zien wat ons gedrag voor invloed heeft op het water. Mogelijk kan hier ook de toepassing voor het voorspellen van Blauwalg getest worden.

De resultaten van de doorontwikkeling van POND zijn:
– POND is op meerdere plekken inzetbaar, met meerdere sensorcombinaties
– Gevalideerde waterkwaliteitsindicatoren
– Een online toegankelijk portal met inzicht in de actuele sensordata
– Stimulering van de dialoog met de natuur en educatie hoe men goed voor het water kan zorgen

Bekijk het project

Voor de aanleg van leidingen worden steeds vaker sleufloze technieken toegepast. Op deze manier is graven niet nodig voor de aanleg van de ondergrondse infrastructuur van de toekomst. Door de energie transitie zullen er op korte termijn veel nieuwe leidingen, voor bijvoorbeeld warmte, waterstof, groen gas en CO2, moeten worden aangelegd. Tegelijkertijd zullen oude leidingen moeten worden vervangen, omdat ze aan het eind van hun levensduur zijn. Bijvoorbeeld, de drinkwater- en afvalwaterleidingen zijn vaak al lang geleden aangelegd.
De horizontaal gestuurde boring techniek maakt het mogelijk dat leidingen in een boorgat worden aangelegd onder wegen, waterwegen, spoorwegen en natuur, stedelijk of industrieel gebied. De techniek is echter alleen geschikt voor aanleg op grote diepte. Door de grote diepte kunnen er geen uitbreidingen op deze leidingen worden gerealiseerd en kan er geen onderhoud worden gepleegd of schade worden hersteld. Hierdoor worden voor veel leidingen nog sleuven gegraven.
Voor de installatie van leidingen is aanleg door middel van de HDD methode op een geringe diepte onder het maaiveld gewenst. Dit vermindert de overlast aan het maaiveld, terwijl de leiding na installatie bereikbaar blijft.
Bij de uitvoering van een horizontaal gestuurde boring is het maken van het boorgat voor het installeren van een leiding noodzakelijk. Dit gebeurt door eerst een klein pilot boorgat te maken dat vervolgens wordt vergroot door te ruimen. Bij zowel de pilot boring als het ruimen is boorvloeistof nodig. Bij het uitvoeren van de boring op grote diepte heeft de boorvloeistof geen impact op het maaiveld. Maar, bij een boring op kleine diepte kunnen blow outs aan het maaiveld niet worden voorkomen en kan bij het instorten van het boorgat nazakking optreden aan het maaiveld. Daardoor is een HDD op een geringe diepte nu nog niet mogelijk. Het S-HDD onderzoek richt zich op de ontwikkeling van de ondiepe aanleg zonder dat er verstoring aan het maaiveld optreed. Een ondiepe HDD uitvoering kan mogelijk gemaakt worden door de methode en de equipment aan te passen.
De equipment voor het uitvoeren van S-HDD wordt door Welvreugd en Herrenknecht ontwikkeld. De aanpassing van de methode wordt eerst theoretisch uitgewerkt en wordt vervolgens door een aantal proeven te doen verder gevalideerd. Na het gereed komen van de aangepaste methode met bijhorende equipment zal de methode worden gedemonstreerd bij een project waar een Groen gas leiding wordt aangelegd. Bij een succesvolle aanleg van de leiding in het demonstratie project zal de Shallow HDD methode voor de Nederlandse grondcondities beschikbaar komen voor leiding aanleg. Door het vast leggen van de ontwerpstappen en ontwerp formules in een richtlijn komt de methode voor de leidingensector beschikbaar.
Er worden in het onderzoek 4 werkpakketten voorzien:
1. Theoretische uitwerking en voorbereiding proeven.
2. Uitvoeren en analyse van proeven met prototype.
3. Vervaardiging equipment uitvoeren demonstratie.
4. Evaluatie demonstratie en opstellen richtlijn en eindrapportage.

Bekijk het project