Casecategorie: INSIDE

Omschrijving
Nadat in 2001 de vraagprijs door Rijkswaterstaat was uitgeschreven en drie consortia hun technieken verder mochten uitwerken, heeft het tot 2009 geduurd alvorens de technieken bij een daadwerkelijke dijkversterking gebruikt werden. Het ontbrak aan een persoon die ”zijn'” nek durfde uit te steken. Niet alleen een inhoudelijk projectleider dient zijn/ haar nek uit te steken, maar daar hoort ook een bestuurder bij.In “5 jaar WINN, inspireren, doorzetten en doen”  wordt aangegeven dat de neiging ontstaat om te snel, te diep op de techniek in te gaan zonder eerst na te gaan of voldaan kan worden aan het gewenste totaalbeeld: de innovatie kan weliswaar mogelijk een effectieve oplossing bieden voor een aspect van een dijkversterking maar hoeft op andere aspecten geen vooruitgang te betekenen. Echter het is de bedoeling dat de innovatie voor het totaalbeeld van de dijkversterking een stap voorwaarts betekent

Interventie
In gesprekken met diverse waterschappen is gesproken over de uitdagingen waar zij voor stonden bij de lopende dijkversterkingen. Eén van de aandachtspunten was dat er veel huizen vlak achter de dijk stonden. Ervaringen aan de andere kant van de rivier (waar de dijkversterking al in uitvoering was) deden het waterschap besluiten om te kijken naar alternatieven die minder overlast en hinder voor de omgeving zouden veroorzaken. De INSIDE technieken leken, mede vanwege de goedkeuring van ENW, toepassingsgereed. Tijdens de praktijkproeven bleek echter dat er nog een aantal  inhoudelijke aandachtspunten waren, die soms gemakkelijk te ondervangen waren, maar soms niet. Zo bleek er de nodige aandacht te zijn voor de te hanteren veiligheidsfilosofie.
Omschrijving
Voor een marktpartij is het ontwikkelen van een innovatie, een investering in toekomstige werkvoorraad en/ of andere “waarde”. Voor de Inside technieken is dit (zij het in tweede instantie) niet anders geweest: de marktpartijen zijn aan het innovatie proces begonnen aannemende dat zij hiermee een unieke positie (alleen recht voor uitvoering van de nog te ontwikkelen nieuwe methodiek) konden waarborgen. Achteraf blijkt dit niet het geval te zijn. Deels is dit het gevolg van de organisatorische opzet van het ontwikkelingsproces: in eerste instantie werd de ontwikkeling betaald door Rijkswaterstaat. Het was op dat moment duidelijk voor de marktpartijen dat deelname aan het innovatieproces alleen zou leiden tot  kennisvoorsprong. Echter gaandeweg het proces is een beroep gedaan op het ondernemerschap van de marktpartijen door te vragen of zij zelf wilden investeren in dit proces. Dit was mede het gevolg van bezuinigingsronden bij het toenmalige Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Er werd wel gekeken naar mogelijke alternatieve financieringen, echter zonder afdoende resultaat. Omdat zij gevraagd werden zelf te investeren hebben de marktpartijen vervolgens aangenomen dat investeren tot een toenemende concurrentiepositie zou leiden. Dit kon echter niet waargemaakt worden.  Met andere woorden er was geen duidelijkheid en/of concrete afspraak ten aanzien van het verdienmodel.
Interventie
Aangezien dit een langer lopend project is (verspreid over meerdere jaren en verschillende opdrachtgevers) is dit versnipperd opgepakt. In de praktijkproeven is nadrukkelijk met de markt gecommuniceerd dat zij een voorsprong hadden op de concurrentie, waardoor zij een extra vinkje hadden als het tot een aanbesteding zou leiden. Voor de waterbouwsector was dat voorlopig voldoende. Daarbij komt dat het heel lastig is om patenten of intellectueel eigendom te claimen in de sector.
Leereffect

  1. Het is erg belangrijk om hier a priori transparant over te communiceren.
  2. Denk vooraf met elkaar na over terugverdienmodellen.
  3. Maak met elkaar goede afspraken over spelregels wie hoe wat terug gaat verdienen.
Omschrijving

Er zijn juridische beperkingen voor het kunnen terugverdienen van innovatie investeringen. Partijen die voorkennis hebben worden in een vervolgfase uitgesloten. Hierdoor is het niet aantrekkelijk om creatief mee te denken in een beginfase. Een belemmering die voortvloeit uit de Nederlandse regelgeving is dat een partij kan worden uitgesloten van deelname aan een traject als deze in een eerder stadium was betrokken bij het genereren van goede ideeën voor een specifiek project. Deze partij zou dan teveel voorkennis hebben.  Er zijn wel manieren om deze situatie te voorkomen maar in beginsel maakt dit dat het bedrijfsleven hiermee voorzichtig is.

Interventie
Uit ervaringen van INSIDE blijkt dat het juist een meerwaarde is als partijen zo vroeg mogelijk worden betrokken in het proces. Er zijn diverse marktconsultaties geweest met betrokkenen vanuit de verschillende branche organisaties om te kijken hoe deze belemmering overwonnen kan worden.
Leereffect
Partijen kunnen wel degelijk in een vroegtijdig stadium betrokken worden, als er al sprake is van een beginnend contractvorm. Vanuit de sector is aangegeven dat alliantiecontracten en samenwerkingen een belangrijke impuls kunnen zijn voor innovatie. Hierdoor werken de partijen uit de driehoek al in een vroegtijdig stadium met elkaar samen. In een wat latere fase kan dan één consortium definitief worden gekozen, maar kunnen meerdere consortia hun innovatie iets verder uitwerken.

Omschrijving
De lekdijk is tussen Kinderdijk en Schoonhoven over grote lengte instabiel. Aan de binnenzijde van de dijk staan vele woningen. Het versterken van deze dijk is zonder de panden te slopen niet eenvoudig. Met de INSIDE kan de dijk worden versterkt zonder dat de panden hoeven te worden gesloopt.

Er zijn met twee van de INSIDE technieken praktijkproeven uitgevoerd: Mixed in Place en dijkdeuvels. Bij het hele proces deden zich belemmeringen voor: technische belemmeringen tijdens de uitvoering en het ontbreken van een goede innovatieprikkel bij de consortia. Tijdens de uitvoering bleek dat de technieken te grote vervormingen veroorzaakten. Hierdoor liepen panden die moesten worden beschermd juist schade op. Daarnaast bleek dat de prikkel voor de consortia om tot innovatieve oplossingen te komen marginaal aanwezig was. De consortia gedroegen zich teveel als opdrachtnemer die uitvoerde wat werd opgedragen. Praktijkproeven zijn beeindigd (in onvoltooide staat)

Interventie
Om toch de technieken nog een kans te geven wordt nu voor het dijkversterkingsproject een D&C contract opgesteld waarbij de opdrachtnemer de mogelijkheid heeft op INSIDE-technieken toe te passen. Door de omvang heeft de opdrachtnemer nu de prikkel om de techniek verder te ontwikkelen.

Leereffect
We zien nu al dat de consortia bezig zijn met de verdere ontwikkeling. Om te voorkomen dat we als opdrachtgever telkens nieuwe vragen blijven stellen wordt nu gewerkt aan het opstellen van een lijst met vraagpunten die voordat toepassing op grote schaal kan plaats vinden moeten worden opgelost.
Omschrijving
Binnen het Inside project is het innovatieve karakter van het project onderschat. Een innovatie traject brengt per definitie onzekerheden met zich mee. Onzekerheden in ’tijd’ en ‘geld’. Door het onderschatten van de grootte van deze onzekerheden ontstond additionele vertraging en irritatie bij zowel de marktpartijen als de opdrachtgever . Denk hierbij bijvoorbeeld aan extra overleggen om tot een besluit te komen en wie welke kosten en risico”s zou dragen van vooraf niet voorziene werkzaamheden.Daarnaast heeft het innovatieproces een cyclische/ iteratieve aard en valt niet/ moeilijk te sturen qua tijd en kosten tegelijk. Hierdoor is het inschatten van tijd/ kosten voor het doorlopen en afronden van deze fase lastig en kunnen resultaten, met name voor de initiërende partijen, (te) lang op zich laten wachten.
Interventie
Er is diverse malen gesproken met diverse partijen en getracht open en transparant het proces in te gaan, maar de praktijk bleek weerbarstiger, waardoor extra overleggen nodig bleken te zijn. Er had beter sturing op kunnen zitten dan nu het geval is geweest.
Leereffect
Achteraf is in beeld gebracht op wat voor manier het innovatieproces beter beheersbaar kon worden. Tegelijkertijd biedt een beheersbaar innovatieproces ook de mogelijkheden om met de betrokken partijen eens te worden over de (gezamenlijke) inzet in tijd, menskracht en middelen. Belangrijk is dan ook om wederzijds begrip te hebben voor de fase waarin het innovatieproces zich bevindt en wanneer enkele stappen (voor of achteruit) worden gezet.
Omschrijving

Waterschappen kunnen (al dan niet terecht) terughoudend zijn in het toelaten van nieuwe technieken bij dijkversterkingen. Vaak wordt de terughoudendheid ingegeven door onbekendheid en onzekerheden die gepaard gaan met nieuwe technieken. Ook is de vraag of de nieuwe techniek werkt onder extreme omstandigheden.Daarnaast leeft bij een aantal private partijen het beeld dat de kritische opstelling van het kennisinstituut vertragend werkt voor de totstandkoming van een innovatie. In dit geval had het kennisinstituut een kwaliteitsborgende rol voor het waterschap

Interventie
Er zijn diverse risicosessies georganiseerd om de risico’s, onzekerheden en mogelijke beheersmaatregelen te identificieren. Verder zijn er op diverse momenten gesprekken geweest over verwachtingen in het projectteam.
Leereffect
Heb begrip voor elkaars verantwoordelijkheid en rol. Inleven in andere rol is noodzakelijk (bv markt moet begrijpen dat kennisinstituut andersoortige verantwoordelijkheid heeft.) Vind als kennisinstituut een balans tussen in kaart brengen van risico”s en hoe je daarmee om kunt gaan. Dit betreft competentie-ontwikkeling en keuze te betrekken mensen

Risicosessies waren belangrijk om de risico”s goed in kaart te brengen. Hierdoor werd het ook mogelijk om goede afspraken te maken over de risicoverdeling. Verdeling tussen enerzijds publieke en private partijen en onderling tussen publieke partijen. Hierbij draait het om het neerleggen van risico’s bij die partij die ze ook daadwerkelijk kan dragen.