Een circulair voedselsysteem, in combinatie met veranderend watermanagement als gevolg van klimaatverandering, brengt een potentieel verhoogd risico op introductie en verspreiding van ziekteverwekkers en ophoping van contaminanten. Meer dan in een lineair systeem keren, via afvalwater, afspoeling, oppervlakte- en irrigatiewater, microbiële en chemische contaminanten terug in het voedselsysteem. Het risicomanagement van een waterbeheerder heeft dus effect op de veiligheid van gewassen en gezondheid van mens en dier. Desondanks is er op deze punten vrijwel geen afstemming in Nederland. Zo behandelen waterschappen afvalwater en beheren oppervlaktewater volgens normen van de Kaderrichtlijn Water die zijn gebaseerd op ecologische waarden, niet op veilig gebruik voor voedselproductie, noch op risicobeheersing in een circulair water- en voedselsysteem. Bovendien kunnen lozingen van industrieën tot chemische en biologische risico’s leiden, omdat bij de vergunningverlening onvoldoende aandacht is voor het indirecte, de facto, hergebruik in voedselproductie. In een circulair water- en voedselsysteem ontstaan dus nieuwe routes voor overdracht van contaminanten en pathogenen. Dit project richt zich vooral op humane pathogenen, in beperkte mate op chemische contaminanten. Een goed inzicht in de verspreiding en risico’s van pathogenen in het water- en voedselsysteem is een voorwaarde voor én veilig én economisch duurzaam sluiten van kringlopen, maar is ook van belang voor kosteneffectieve controle, handhaving en sturing op voedselveiligheid. Daarnaast is het van belang om de impact van klimaatverandering (periodes van droogte, hevige regenval, hoge temperatuur) op de microbiële kwaliteit van het oppervlaktewater in beschouwing te nemen. Gezien de sterke verbinding tussen gebruik van water en de verschillende stappen van de voedselketen kan voedselveiligheid in een circulair systeem alleen in een sectoroverstijgende aanpak geborgd worden. Het is moeilijk te voorspellen welke pathogenen nieuwe gevaren zullen gaan opleveren. Het is echter niet effectief om ongericht, voor tientallen mogelijke pathogenen, monitoringsprogramma’s in te richten. Anticiperend op de transitie naar een circulair voedselsysteem beoogd dit project daarom een sectoroverschrijdende, risicogebaseerde monitoring om nieuwe voedselveiligheidsgevaren op tijd te onderkennen en te beheersen. De belangrijkste deliverables van dit project zijn modellen die zoveel mogelijk risicofactoren meewegen in de voorspelling van opkomende voedselveiligheidsgevaren en aangeeft waar metingen het best kunnen worden uitgevoerd. We richten hierbij op de overdracht van pathogenen via oppervlaktewater naar verse groenten en fruit.

Bekijk het project