In het programma Eems-Dollard 2050 (ED2050), een samenwerking tussen overheden, bedrijven en milieuorganisaties, is er de ambitie vastgelegd langdurig minimaal 1miljoen ton d.s. /jaar slib uit het Eems-Dollard estuarium te verwijderen. Dit komt direct de biodiversiteit ten goede. Door gebruik te maken van het slib in de havens wordt bij het onttrekken werk met werk gecreëerd; de haven blijft bereikbaar en de natuur verbetert. De huidige praktijk voor het bereikbaar houden van de havens is dat het wordt verspreid in het Eems Dollard estuarium, daar waar het vandaan kwam.

Binnen het ED2050 programma zijn de afgelopen jaren verschillende hoogwaardigere toepassingen van de vrijgekomen slib onderzocht, zoals de Pilot Kleirijperij en de Pilot Ophogen Landbouwgronden. Waarbij de pilot “kleirijperij” zich focust op de omzetting van slib naar klei onder verschillende omstandigheden ten behoeven van dijkversterkingsopgave, de pilot ophogen landbouwgrond richt zicht op het nuttig toepassen van slib door landbouwgrond op te hogen.

Vroeger haalden de Nederlandse keramiekbedrijven hun klei gewoon uit de buurt. Het was een circulaire economie avant la lettre. Inmiddels is er veel veranderd, lokale kleiwinning is nauwelijks meer mogelijk en zal in de toekomst steeds moeilijker worden. Tegelijkertijd is er een omvangrijke en vrij stabiele “aanvoer” van slib dat uit het Eems-Dollard moet worden gebaggerd om de ecologie en de toegankelijkheid van de havens te waarborgen. De doelstelling van het aanpalende Waddenfondsvoorstel (projectvoorstel, Sea Silt Ceramics (SSC, WF-2023/267420)# , is het opzetten van een integrale proefproductieketen van de aanbieder van het slib (GSP) uit de havens tot de oven waar het keramisch product geproduceerd wordt. Hierbij willen wij vaststellen of (en hoe) het mogelijk is om slib afkomstig uit de Eems-Dollard duurzaam, degelijk, stabiel, schaalbaar, certificeerbaar en economisch verantwoord in te zetten als grondstof voor de keramische industrie. Dit Waddenfondsproject kan worden onderverdeeld in twee separate delen, 1) slibverwerking tot grondstof, 2) keramische productie slibklei.

Deze twee deelprojecten gaan samen een nieuwe productieketen vormen. Het ontzilten van het slib tot grondstof voor de keramische industrie en het inrichten van een proefproductielijn waarin de nieuwe slibklei verwerkt wordt tot keramische producten waarvan de beste recepturen, door Humade en KT zullen worden doorontwikkeld en gecertificeerd. Deze TKI-aanvraag heeft uitsluitend betrekking op dit eerste deel, slibverwerking tot grondstof. Dergelijke verwerking past goed in het gedachtengoed van Building with Nature, waar EcoShape, met name in haar Living Lab for Mud kennis voor ontwikkeld. Derhalve stelt EcoShape TKI-subsidie uit haar grondslag ter beschikking.

Waarbij door middel van laboratorium, scale-up en pilotscale experimenteel zal worden vastgesteld, welk opwerkingsprocedé optimaal is om als grondstof te dienen voor de keramische industrie. Om dit proces goed te kunnen doorgronden zal er bij het ontzouten niet alleen gekeken worden naar de hoeveelheid zout die onttrokken wordt, er zal ook gelet moeten worden op de samenstelling van het zout, divalent ten opzichten van covalente ionen, interactie met mineralogie etc. In dit project wordt gekeken hoe dat het beste kan, en wat de effecten van verschillende technieken zijn op de kwaliteit van keramische producten. Op die manier wordt de optimale strategie gekozen voor ontzouten van slib voor keramiekproductie. Het niet hoogwaardig toepassen van zoute slib is een wereldwijde uitdaging, de tijdens dit project vastgestelde randvoorwaardes of het slib geschikt is voor de keramische industrie zou uniform inzetbaar moeten zijn en daarmee breder, uiteindelijk wereldwijd toepasbaar zijn. Op deze manier wordt bijgedragen aan de ecologie en waterkwaliteit van niet alleen de Eems-Dollard, maar van kustgebieden wereldwijd.

Bekijk het project