In de landbouwgebieden wordt onder andere door de waterschappen de oppervlaktewaterkwaliteit gemonitord op gewasbeschermingsmiddelen (GBM). Uit deze monitoring blijkt dat er vanuit de landbouw GBM in het water terecht komen. Emissies naar het oppervlaktewater van deze GBM vormen in het geval van normoverschrijdingen een potentieel milieurisico. In de tweede nota duurzame gewasbescherming is de doelstelling opgenomen dat in 2018 de normoverschrijdingen van GBM in het oppervlaktewater zijn gehalveerd, en in 2023 tot nul gereduceerd.
Om de emissies terug te dringen via maatregelen op telerniveau en eventueel via aanpassingen in de GBM-registratie is inzicht in de emissieroutes (drift, uitspoeling of afspoeling) noodzakelijk. Dit inzicht kan verkregen worden door monitoring. Regulier monitoring van GBM vindt plaats door het nemen van een watermonster van ca. 1 liter op een bepaald moment (een steekmonster). Hiermee wordt een beperkt beeld verkregen van de gemiddelde waterkwaliteit door de momentopname van de bemonstering. Piekconcentraties worden makkelijk gemist, daarnaast geeft meten in een piek een overschatting van de gemiddelde concentratie en door het beperkte monstervolume worden lage concentraties niet gemeten.
Door inzet van nieuwe monitoringstechnieken, zoals passive sampling kan wel een vollediger beeld verkregen worden. Met passive sampling wordt gedurende langere periode een sampler in het water uitgehangen en wordt over de periode van blootstelling een gemiddelde concentratie bepaald waarin piekconcentraties zitten verdisconteerd. Eerder onderzoek heeft al laten zien dat inderdaad met een passive sampler meer stoffen worden aangetoond en er daardoor een beter beeld van de waterkwaliteit wordt verkregen.
Bayer CropScience is een producent van chemische en biologische GBM, en marktleider in Nederland. Emissies van deze GBM is een groot punt van zorg, omdat de normoverschrijdingen die worden veroorzaakt gevolgen kunnen hebben voor het beschikbare middelenpakket. Als de reductiedoelen uit de tweede Nota niet worden behaald dan gaat er via het toelatingsbeleid ingegrepen worden en zal het middelenpakket versmald worden, met grote gevolgen voor de agrarische sector. Bayer voert onderzoek uit, onder andere op de Bayer Forward Farm locatie in Abbenes naar verschillende maatregelen om de emissie te reduceren om uiteindelijk tot een verantwoord gebruik van GBM te komen. Op de proeflocatie in Abbenes is sinds 2015 een meerjarige samenwerking met een normaal opererend landbouwbedrijf waar ook emissie reducerende maatregelen getest worden en waarbij tevens goede monitoring kan plaatsvinden.
Deltares is al jaren betrokken bij het opzetten van monitoring van waterkwaliteit, het opzetten van strategieën en de inzet van passive samplers om de monitoring te verbeteren. Tevens is ze intensief betrokken bij de doorontwikkeling van passive sampling om deze beschikbaar te maken voor een zo breed mogelijke monitoringstoepassing zoals voor drainage water en een breed pakket aan stoffen.

Bekijk het project