In 2018, 2019 en 2020 had Nederland te maken met droogte. Dit heeft allerlei consequenties waaronder voor onze voedselproductie. We zullen zowel het waterbeheer moeten aanpassen als de bodemkwaliteit moeten optimaliseren om meer water vast te houden. Daarbij speelt ook dat we het waterbeheer dienen aan te passen zodat ook om kan worden gegaan met periodes van extreme neerslag. De bodem speelt hier in een belangrijke rol. Een gezonde bodem zorgt voor zogenaamde spons- en bufferwerking. Het kan bij droogte water vasthouden en bij periodes van veel neerslag zorgen voor infiltratie van het water.

Bodemverdichting is een van de belangrijkste bedreigingen voor een gezonde bodem. Veel bodems kampen met verdichting door het gebruik van zware machines en intensieve bewerking. Verdichting zorgt voor een afname van bodemeigenschappen zoals de spons- en bufferwerking van water. Door de vaak gelijktijdig optredende verminderde infiltratiecapaciteit vindt er een versnelde oppervlakkige afvoer bij heftige buien plaats. Door verdichting kunnen planten niet goed wortelen en wordt nalevering van water aan planten door het grondwater in droge periodes beperkt. Door verdichting verminderen de productiviteit en biologische activiteit van de bodem en treden verliezen op van nutriënten en agrochemicaliën met een verhoogde kans op afspoeling naar het oppervlaktewater. Door toename van de mechanisatie en intensivering van het landgebruik is bodemverdichting een proces dat voortduurt, verergert en verdiept. De economische schade nu en in de toekomst wordt steeds groter. Meer preventie en herstel van reeds verdichte bodems is nodig.

Bodemverdichting is een complex proces dat in het veld niet altijd eenduidig is aan te tonen en waarvan de precieze effecten op de waterhuishouding moeilijk te voorspellen zijn. In dit onderzoek gaan we de fundamentele kennis rond bodemverdichting verdiepen waardoor de aantoonbaarheid in het veld, de gevolgen voor de waterhuishouding (nat en droog) en de effectiviteit van maatregelen voor preventie en herstel wetenschappelijk worden onderbouwd.

Het onderzoek bestaat uit nog niet eerder uitgevoerde labexperimenten om o.a. de sterkte en de relatie met waterretentie van de belangrijkste Nederlandse bodems te bepalen. De labexperimenten worden via nieuw te ontwikkelen pedotransferfunties gekoppeld aan veldmetingen. Verder wordt onderzocht of door nieuwe sensortechniek het aantal en/of de betrouwbaarheid van de veldmetingen naar bodemverdichting kan worden verhoogd.

Bekijk het project