Laaggelegen kustgebieden zullen vanaf 2050 jaarlijks getroffen worden door extreme gevolgen van de stijgende zeespiegel. Het gaat dan bijvoorbeeld om overstromingen die vroeger maar eens per eeuw voorkwamen. Dit gebeurt zelfs als de uitstoot van broeikasgassen in de komende jaren wordt ingeperkt, schrijven wetenschappers van het VN-klimaatpanel IPCC vandaag in een nieuw rapport.

Het is het eerste verslag van het panel dat alleen over de zeespiegel gaat. Meer dan honderd wetenschappers werkten samen aan het toonaangevende rapport, dat de bevindingen uit bijna zevenduizend recente, wetenschappelijke studies combineert en in Monaco werd gepresenteerd.

Antarctica

Zonder extra maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen af te remmen, zijn de gevolgen van klimaatopwarming ‘zeer verontrustend’, zegt Roderik van de Wal, klimaathoogleraar aan de Universiteit Utrecht en een van de hoofdauteurs van het rapport. In 2100 kan de zeespiegel dan met 1,10 meter zijn gestegen. Dat is 10 centimeter meer dan het IPCC vijf jaar geleden dacht, doordat de ijskap op Antarctica in de afgelopen tien jaar drie keer zo snel kromp als in de tien jaar daarvoor. Op Groenland was dit twee keer zo snel. Ook hebben de oceanen tot nu toe een groot deel van de broeikasgassen en de opwarming van de atmosfeer opgenomen. Dit maakt de oceanen warmer en zuurder, waardoor het water uitzet en de zeespiegel stijgt. Het IPCC schat de stijging nu op 3,66 millimeter per jaar, dat is tweeënhalf keer sneller dan tussen 1900 en 1990.

Geen weg terug

Als gevolg van deze zeespiegelstijging kunnen kuststeden onder water lopen, rivieren opdrogen en kunnen ecosystemen in oceanen ineenstorten door de verzuring. Wereldwijd wonen bijna twee miljard mensen in kustgebieden. Permafrost en gletsjers, een belangrijke waterbron voor een groot deel van de wereldbevolking, smelten. Ook worden de gevolgen van hevige stormen erger, omdat getroffen gebieden sneller overstromen.

Lukt het wel de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en de temperatuurstijging te beperken tot minder dan twee graden, zoals afgesproken in het Parijs-akkoord, dan stijgt het zeewaterpeil tegen het einde van de eeuw met 30 tot 60 centimeter. ‘De grootste versnelling van de stijging verwachten we na 2100’, zegt Van de Wal. ‘Dan is de stijging van de zeespiegel ook meteen zo groot dat het heel erg misgaat. Er is dan geen weg meer terug.’ Als de uitstoot van broeikasgassen niet wordt beperkt, dan kan de zeespiegel in 2300 met meer dan vijf meter zijn gestegen. Het IPCC onderzocht nog niet eerder de gevolgen op zo’n lange termijn.

Migratie

In de komende tientallen jaren heeft de stijgende zeespiegel volgens de hoogleraar vooral effect rond de evenaar. ‘Denk aan Caribische eilanden en delen van Zuid-Amerika en Afrika,’ zegt hij. In de rest van de wereld worden deze gevolgen ook voelbaar door migratie: mensen zullen wegtrekken uit gebieden die onbewoonbaar zijn geworden. ‘Dit is al aan de gang op kleine eilanden, zoals de eilandengroep Tuvalu ten westen van Australië’, zegt Van de Wal.

Verhuizen naar Duitsland

Als de zeespiegel mondiaal stijgt, zal dit natuurlijk ook in Nederland gebeuren. ‘Onze dijken zijn bestand tegen water tot ongeveer vijf meter boven de zeespiegel’, zegt Van de Wal. Maar de hoogleraar waarschuwt voor onze ‘focus op adaptatie’. ‘We praten alleen over de aanpassingen die nodig zijn bij een hogere zeespiegel, over het verhogen van de dijken. Terwijl de enige manier om dit op te lossen het terugdringen van broeikasgassen en het stoppen van klimaatverandering is.’ Dit is moeilijker dan het zoeken naar (lokale) oplossingen voor een zeespiegelstijging, omdat mondiale maatregelen nodig zijn. Maar, nemen we deze maatregelen niet, ‘dan moeten we op termijn bereid zijn om te verhuizen naar Duitsland’.

Bron: FD

Bron: topsector water